Neal Shusterman, Kosiarze [Uroboros]

Ludzkość zawsze marzyła o nieśmiertelności. O wyrwaniu się z "koła życia", zapanowaniu nad organizmem i naturą. Ale jeśli życie ma być nieskończone, to co z zasobami planety? Co z miejscem dla kolejnych rodzących się pokoleń? Jak zapanować nad przyrostem populacji? To zagadnienia, które literatura i film już podejmowały, szukając odpowiedzi, czy utopijna rzeczywistość jest w ogóle możliwa. Bardzo ciekawie podszedł do tej kwestii Neal Shusterman w swoim cyklu Żniwa śmierci, który rozpoczyna powieść Kosiarze.

W świecie przyszłości nie ma głodu, chorób, wojen i biedy. Ludzkość pokonała nawet śmierć, a centra ożywiania potrafią rekonstruować ludzkie ciało niemal zawsze. Nie ma ścierających się rządów, więc nie ma dziesiątkujących populację konfliktów, więc jej przyrost mógłby okazać się zgubny dla Ziemi. Dlatego powołano cech Kosiarzy. Oni jako jedyni mogą decydować o czyjejś śmierci bez późniejszego ożywienia i kontrolować wielkość populacji.

Dwoje nastolatków - Citra i Rowan - rozpoczyna szkolenie na kosiarzy. Choć żadne z nich tego nie chce, będą musieli opanować sztukę "zbierania życia" i poznać zasady, które normują działania wszystkich kosiarzy. Mają mądrego mentora, który próbuje pokazać im, że za idealny świat trzeba zapłacić wysoką cenę. Tyle że...

No właśnie. Wśród kosiarzy coś się dzieje.

To powieść - m.in. ze względu na nastoletnich bohaterów - młodzieżowa, ale jednocześnie interesująca dla dojrzalszych czytelników, których interesują historie utopijne i inicjacyjne. Shusterman jest autorem wnikliwym, który ewidentnie ma pomysł na tę historię i stara się zadbać o logikę tego fantastycznego przecież świata.

Wraz z dwojgiem bohaterów, wyrwanych poniekąd z szarej codzienności, którą oboje akceptowali, zostajemy przeniesieni do tej części świata przyszłości, od którego ludzkość woli przezornie odwracać wzrok. Bo nawet akceptując konieczność regulowania wielkości populacji, nikt nie chce myśleć o tych, którzy są wykonawcami tej misji.

Mechanikę świata przedstawionego poznajemy w toku akcji, bez przydługich wstępów i wprowadzenia, ale Shusterman dba o to, by była ona dla nas zrozumiała. Jest to o tyle ważne, że jego bohaterowie będą mieli do rozwikłania wiele moralnych dylematów, a żeby i nas one poruszyły, musimy rozumieć stawkę, o jaką toczy się gra.

Jestem pod wrażeniem, jak udało się autorowi obmyślić cały kosiarski kodeks postępowania, a jednocześnie pokazać wachlarz możliwości do indywidualnych decyzji i własnego "stylu". W ogólnym rozrachunku jest to pomysł spójny i wiarygodny, a jednocześnie ogromnie interesujący. Poznawanie świata kosiarzy, nawet jeśli z racji stylu szkolenia wyrywkowe, staje się intrygującą literacką przygodą.

Jednak nie jest to książka po prostu o tym, jak funkcjonują kosiarze. Shusterman zastanawia się bowiem nad tym, czy przy "rekrutacji" do tej odpowiedzialnej misji można uniknąć błędów. I co, jeśli w organizacji zaczynają ścierać się różne wizje jej praw i obowiązków wobec świata i samych członków. 

Największy akcent jest tu położony na moralny dylemat Citry i Rowana, którzy muszą odpowiedzieć sobie na pytanie o to, czy są w stanie ponieść osobisty koszt odbierania ludzkiego życia. Czy są gotowi, by stać się sędziami i katami. Jednocześnie zaś zmagać się muszą z problemem przyjaźni i jednoczesnej rywalizacji, zaufania, troski i granic, których przekroczyć nie mogą. Jakby tego było mało, zostają wciągnięci w rozgrywkę o znacznie większej od samych siebie skali, w której na szali leży ich przyszłość, ale też przyszłość całego świata.

Shusterman doskonale buduje napięcie i konstruuje ciekawą intrygę, w której jest miejsce na zapoznanie ze światem, kreślenie i rozwijanie relacji między bohaterami, poczucie narastającego zagrożenia i zwroty akcji. Jeśli dodamy do tego budzących sympatię i współczucie bohaterów, to otrzymamy świetnie napisaną powieść, równie interesującą dla czytelników nastoletnich i starszych, wprowadzającą w utopijny świat i moralne dylematy, jakie podejmują ci, którzy mają stać na straży spokoju tego świata. Wciągająca lektura, budząca apetyt na więcej, napisana w przystępny sposób, zapewniająca rozrywkę, ale i skłaniająca do refleksji.

Autor: Neal Shusterman
Tytuł: Kosiarze 
Tłumacz: Katarzyna Agnieszka Dyrek
Seria: Żniwa śmierci
Wydawca: Uroboros

Egzemplarz własny.