[#zwojtkowejbiblioteczki] Rok 2022 w książkach dla dzieci i młodzieży - wybór mamy i Wojtka

 

Książki dla dzieci to mój konik - chyba wie to każdy, kto choć czasem zagląda na zaczytASOWY blog czy Instagram. Interesowałam się nimi jeszcze zanim pojawił się Wojtek, ale nie ukrywam, że wielką frajdą stało się dla mnie najpierw wspólne czytanie, a potem - z wiekiem - "równoległe". Czytanie tych samych książek, wzajemne inspiracje i rozmowy - czyż może być coś piękniejszego w życiu książkoholika? A potem - na koniec roku - świetnie się bawimy, wybierając i porównując nasze zestawienia najlepszych książek roku.

Nie da się ukryć, że jeśli chodzi o liczbę przeczytanych książek, to zauważam u Wojtka tendencję spadkową w porównaniu do lat ubiegłych (ale wciąż pokonuje 52bookChallenge z lekkością). Nie wynika to jednak z faktu, że książki są mniej interesujące, a dlatego, że rośnie ilość szkolnych obowiązków i intensywność treningów piłkarskich. Za to (w sumie podobnie jak ja) bardzo chętnie Wojtek chwyta za audiobooki, a jego miłość do literatury nie słabnie.

Mijający rok to istny wysyp patronatów - było ich aż 21, z czego znacząca większość to pozycje od wydawnictwa Dwukropek. Jest to dla mnie powód do dumy i ogromna radość, ponieważ jestem (psycho)fanką wydawnictwa i naprawdę szczerze mogę powiedzieć, że wydawane przez dwukropkowy zespół książki trafiają prosto w mój czytelniczy gust. Z radością przyjęłam również patronat od We Need Ya, bo w końcu Wojtek coraz starszy i znajomość dobrych młodzieżówek bardzo mi się przyda.

W nowy rok wchodzimy bez większych planów i nacisków, otwarci na nowe literackie doznania i poszukiwanie dobrych historii do przeżywania wspólnie i na osobności. A skoro kończy się rok i powstaje podsumowanie, pora na tradycyjne topki, tak jak w latach ubiegłych (możecie podejrzeć, jak podsumowaliśmy rok 2018, rok 2019, rok 2020 i rok 2021). Łatwo nie było.

Najlepsze książki dla dzieci

wybór Wojtka

Jak wspominałam, czasu na czytanie Wojtkowi czasem brakuje, ale choć papierowych wydań pochłania mniej, to nadrabia audiobookami. Nie bez powodu opłacam dwa abonamenty - Storytel i EmpikGo - żebyśmy mieli duży wybór tytułów. W tym roku poprosiłam, żeby ograniczył się do stworzenia najlepszej dziesiątki i przyznam, że powstała ona w bólach, bo z kilku pozycji, które podbiły jego czytelnicze serce, musiał zrezygnować.

Miejsca: 7-10

10. Joe Simmons, Zgubiłem babcię w supermarkecie [Dwukropek]

Nie ma to jak po ciężkim dniu porządnie się pośmiać, a ta książka to gwarancja dobrej zabawy. Opowieść o Harrym i jego naprawdę niezwykłej babci spodoba się dzieciakom, które lubią humor słowny i sytuacyjny. Recenzji akurat tej książki nie znajdziecie na blogu, ale Wojtek zapewnia, że warto czytać.

9. Mirosław Wlekły, Jadą Haliki przez Ameryki [Agora dla dzieci]

Druga z książek autora o Tonym Haliku skierowana do młodych odbiorców rzeczywiście kradnie serca - i to czytelników nieletnich i tych całkiem dorosłych. I, szczerze mówiąc, liczymy na więcej. 

8. Kelly Yang, Motel Calivista [Zygzaki]]

To przykład książki, która porusza bardzo ważne tematy, a jednocześnie świetnie się ją czyta. Autorka doskonale potrafi dotrzeć do odbiorcy i zwrócić jego uwagę na sytuacje innych dzieci. Opierając się na własnych doświadczeniach małej imigrantki, pokazała, z czym mierzą się przybywające do Stanów Zjednoczonych rodziny, a jednocześnie uczyniła ze swojej historii uniwersalną opowieść o rodzinie, przyjaźni i marzeniach.

7. Rafał Kosik, Felix, Net i Nika [Powergraph]

Pierwsza z opowieści z cyklu - Gang Niewidzialnych Ludzi - jest właśnie Wojtka lekturą, po której postanowił raz jeszcze przeczytać te książki z serii, które już zna, oraz nadrobić pozostałe. Na ten moment dwie z nich zasłużyły według niego na miejsce w topce, a na podium najlepszych lektur szkolnych są tuż za Hobbitem!

Miejsca: 4-6

6. Marcus Emerson, Dziennik Youtubera. Głód zwycięstwa [Muza]

To seria składająca się z niezbyt obszernych książeczek, po które mogą sięgać także młodsi czytelnicy, ale Wojtek bardzo je lubi - przede wszystkim za humor.

5. Bruno Dequier, Louca [Egmont]

Widoczny na zdjęciu trzeci zeszyt z serii komiksów Louca tak naprawdę reprezentuje cały cykl historii, które Wojtek uwielbia i na które niecierpliwie czeka. Oczywiście najważniejszy jest fakt, że bohater chce być piłkarzem, ale po raz kolejny - humor i ciekawa opowieść także są nie bez znaczenia.

4. Michał Pol, Wielka księga piłek [Znak Emotikon]

A skoro przy piłkach jesteśmy... nie mogło zabraknąć w zestawieniu tej pozycji. To książka nie tylko dla pasjonatów sportu, ale dla wszystkich, którzy po prostu lubią bawić się piłką. Kapitalna.

Miejsca: 2-3

A na podium ciekawa sytuacja, bo 3 miejsca, a sześć książek. Na stopniach będzie więc trochę ciasno.

3. Yvette Żółtowska-Darska, Jacek Sarzało, Wydarzyło się naprawdę. Ronaldinho oraz Benzema [SQN]

Biografie piłkarskie to jest to, co tygryski... yyy... Wojtki lubią najbardziej. A te pisane przez panią Żółtowską-Darską to już szczególnie. Każda kolejna witana jest z entuzjazmem i czytana od razu. Z pytaniem, kiedy kolejna.

2. seria Gwiazdy Mundialu. Katar 2022 [wydawnictwo Arena]

Nie można oglądać mundialu bez dobrego przygotowania, prawda? Nawet jeśli zna się większość zawodników można ten czas wykorzystać, czytając biografie gwiazd. Tak twierdzi Wojtek i dlatego trzy książeczki z serii - poświęcone kolejno: bramkarzom (najlepiej!), napastnikom oraz obrońcom i pomocnikom - są jak przygotowane dla niego. I miejsce w zestawieniu to dla mnie żadne zaskoczenie.

Miejsce 1

1. Stuart Gibbs, Szkoła szpiegów. Na nartach [Agora dla dzieci]

Zaskoczenie? Trochę tak, bo obstawiałam, że wygrają książki piłkarskie. Ale jednak nowy tom ulubionej serii zdobywa złoto. I całkiem słusznie, bo to bardzo dobra powieść sensacyjno-komediowa, z wartką akcją, świetnie wykreowanymi bohaterami i poruszająca także - choć w szpiegowskim kostiumie - problemy bliskie nastolatkom. Ja również polecam!

Najlepsze książki dla dzieci

wybór mamy

Zastanawiałam się jak podejść do tworzenia swojego zestawienia, bo książki dla dzieci to bardzo niejednolita grupa. Są tu przecież zarówno książki dla maluchów, dla wczesnoszkolniaków, dla młodszych nastolatków (i tu idealnie wpasowują się wszystkie pozycje 10+), a także powieści młodzieżowe, z których wiele zahacza już o te obecnie określane jako young adult (nie mylić z new adult, które są jeszcze inną grupą książek i powinni po nie sięgać pełnoletni czytelnicy). A każdej z grup wiekowych proponuje się książki z wielu różnych gatunków - od non fiction po fantasy. I jak je ze sobą porównać?

Długo się nad tym głowiłam, bo jak porównać ze sobą książkę dla 10- i dla 16-latków. Właściwie YA powinny mieć swoje osobne zestawienie, ale w tym roku nie stosuję jeszcze tego kryterium wiekowego, bo zbyt mało tego typu pozycji przeczytałam. Za to mam plan sięgać po nie częściej, bo Wojtek coraz starszy, a i znajomi proszą o polecenia, więc chcę być bardziej na bieżąco. No i - nie ukrywam - czerpię z czytania dobrej YA przyjemność.

Po namyśle udało mi się skompletować moje top 10 książek dla dzieci i młodzieży. Nie ma tu pozycji dla maluszków, bo uznałam, że jako mama nastolatka nie będę już się na nich za bardzo skupiać. Z naszych patronatów w zestawieniu jest tylko część, pozostałe z premedytacją zostawiłam tuż za topką, żeby jej nie zdominowały, ale całym sercem każdy z nich polecam, bo wybrałam je starannie. 

A teraz czas na wyniki subiektywnego przeglądu.

Miejsca: 7-10

10. Roch Urbaniak, Zaklinacz tygrysów [Dwukropek]

Nasz tegoroczny patronat (DUMA!!!). Wspaniale ilustrowana i pięknie napisana baśń, która cieszy oko i duszę. Jestem fanką wyobraźni autora, podziwiam jego obrazy, ale też to, jak pisze, a Zaklinacz... sprawił, że poczułam się znów jak dziecko, które odkrywa świat bajek i opowieści z ukrytym mądrym przesłaniem.

9. Dave Shelton, Trzynaście krzeseł [Dwukropek]

I znów patronat :-D Wspaniała szkatułkowa opowieść z dreszczykiem dla czytelników 13+ (no, 12 też się nada) i przyszłych wielbicieli Edgara Allana Poego.

8. Elle McNicoll, Iskry w mojej głowie [Dwie Siostry]

To historia autystycznej dziewczynki opowiedziana przez samą bohaterkę. Czytałam ją ze ściśniętym sercem i zachwyca mnie jej uniwersalne brzmienie - wykraczające daleko poza temat autyzmu. Życzyłabym sobie, żeby taka książka mogła być szkolną lekturą, bo wartość, jaką sobą przedstawia, jest nie do przecenienia. Proszę, zwróćcie na tę książkę uwagę i czytajcie ją ze swoimi dziećmi. Bardzo potrzeba nam wszystkim takiego literackiego uwrażliwienia.

7. Agnieszka Jucewicz, Bajka o lęku [Agora dla dzieci]

Historia zbudowana jest jak klasyczna bajka, ze spokojną, baśniową narracją, w której prostych, pięknych słowach zawarto znaczące przesłanie. Jestem tą książką zachwycona i oczarowana. Pomiędzy pięknymi, świetnie wpisującymi się w przekaz książki ilustracjami Marianny Sztymy, znajdziemy wspaniałą, mądrą, empatyczną opowieść, która trafia prosto w serce. Zmusza do refleksji nad własnymi lękami i cementuje więzi, zachęcając do rozmowy o obawach. Dzięki niej temat lęku zarówno rodzicom, jak i dzieciom nie powinien już być straszny. 

Miejsca: 4-6

6. Kelly Yang, Motel Calivista [Zygzaki]

Tę książkę ma w swoim zestawieniu także Wojtek, więc rekomendacja podwójna. Motel Calivista to boleśnie prawdziwa opowieść o trudnym losie imigrantów, niesprawiedliwości i rozczarowaniu, a jednocześnie pełna uroku historia o nadziei, przyjaźni i rodzinie. O drobnych gestach, które tak wiele znaczą, o determinacji i sile wspólnych działań. Świetnie napisana, refleksyjna, inspirująca lektura, która dostarcza rozrywki, a jednocześnie zmienia perspektywę czytelnika. Rewelacyjnie się ją czyta, a ja sama pozostaję pod jej wrażeniem.

5. Vojtech Matocha, Truchlin. Biała komnata [Afera]

Vojtech Matocha doskonale doprowadził swoją opowieść do finału, po trosze spodziewanego, po trosze zaskakującego, domykając wszystkie wątki i pozostawiając czytelnika z poczuciem literackiego spełnienia. Świetnie obmyślił tę powieść wymykającą się gatunkowym ramom, podszytą realizmem magicznym, ale też na poziomie emocji bardzo uniwersalną i prawdziwą. Szczerze polecam całą serię.

I dwie pozycje ex aequo: 

4. Magdalena Zarębska, Ciotka [Nowa Baśń]

To książeczka niewielkich rozmiarów lecz o wielkim znaczeniu. Mała objętość sprawi, że szybciej sięgnął po nią także te dziewczyny, które nie są zapalonymi czytelniczkami. Ale oszczędność treści wcale nie umniejsza wagi zawartych w opowieści informacji i siły jej oddziaływania. To książka, którą z całego serca rekomendować będę każdej wchodzącej w dorosłość dziewczynie - po to, by odkryła, z czym wiąże się początek cyklu menstruacyjnego i jakie uczucia może w niej wywołać. Takich mądrych, empatycznych, zmyślnych pozycji nigdy za wiele.

4. Jutta Nymphius, Topless [Dwukropek]

I znów nasz patronat. Topless jest książką, którą chciałabym podarować sobie samej sprzed wielu lat i którą - mówię to z pełną odpowiedzialnością - zamierzam podarować każdej dziewczynce w rodzinie. To mądra, wartościowa powieść o tym wszystkim, co jest częścią codzienności współczesnych nastolatków. Co ważne, wcale nie uważam, że to książka  tylko dla dziewczyn. Również chłopcy mogą z niej zaczerpnąć coś dla siebie - może lepiej zrozumieć koleżanki, ale też zobaczyć, że uleganie presji rówieśników ma swoje konsekwencje dla wszystkich wokół.

PODIUM!

3. Mason Deaver, Wszystkiego, co najlepsze [We Need YA]

Na najniższy stopień wskakuje niesamowita powieść. Skierowana do młodych dorosłych, ale warta polecenia odbiorcom w różnym wieku. Choć operująca schematami właściwymi dla gatunku, opowiadająca wyjątkową historię wyjątkowej osoby. Napisana ze szczerością i wrażliwością, a także doskonale przełożona na język polski, z zachowaniem akceptowalnych przez osoby niebinarne form gramatycznych. Piękna i poruszająca lekcja tolerancji i pełna ciepła opowieść o uczuciach. Zawładnęła mną od pierwszej strony i myślę, że zostanie ze mną na długo.

2. Natasha Farrant, Pamiętniki Bluebell Gadsby [Dwukropek]

Na miejscu drugim dwa patronaty i dwie książki ze wspaniałej serii. Czas po Iris to książka, która z jednej strony wyciska łzy z oczu, a z drugiej otula jak ramiona ukochanej osoby. W całym szpalerze prezentowanych zdarzeń zachowuje przy tym autentyczność, wiarygodność pozwalającą nie tylko cieszyć się z lektury, ale i refleksyjnie przyjrzeć się wywoływanym przez nią emocjom i podejmowanym zagadnieniom. Mądra, wnikliwa, poruszająca, a przy tym delikatna i zabawna powieść o tym, że w życiu nie wszystko da się naprawić, ale warto zawalczyć o rodzinę i o siebie. O tym, że czas leczy rany, ale tylko wtedy, gdy my sami pozwolimy im się zabliźnić. Miłość Flory to kolejna powieść autorki, która w swej fikcyjności zachowuje niezwykłą autentyczność. Fabularnie i emocjonalnie dojrzała historia dla dojrzewających czytelników (i nie tylko).  O relacjach, rodzinie, miłości. O lęku, stracie i niepewności. O tym, że przeciwności losu cementują więzi i że nigdzie nie jest tak dobrze wracać, jak do domu. 

1. Kimberly Brubaker Bradley, Mocne słowa [Entliczek]

Bardzo chciałabym, żeby ta książka nie powstała. Nawet nie wiecie, jak bardzo. Chciałabym, żebyśmy w naszym świecie nikt nie potrzebował takich lektur. Niestety, światu daleko do ideału i właśnie dlatego Mocne słowa Kimberly Brubaker Bradley są tak bardzo potrzebne. Bolesne, ale wręcz niezbędne. To lektura empatyczna, bardzo przejmująco, ale i z wyczuciem podejmująca trudny i niestety wciąż aktualny temat przemocy seksualnej wobec dzieci. Napisana ze znawstwem i wiarygodnością, ujmująca temat z perspektywy dziecka i mówiąca jego językiem. Boleśnie przypominająca o wszystkich skrzywdzonych. Ta książka uwrażliwia małych i dużych, może być lekcją i antidotum, a przede wszystkim nie pozwala przymykać oczu na krzywdę, która być może dzieje się tuż obok nas. 

***

Być może dziwi was, że nasze zestawienia są mało zbieżne, jednak wiele z książek, które znalazły się w topce Wojtka, ja też cenię, choć nie zmieściły się w mojej. Części z nich nie czytałam. Z kolei części pozycji z mojej topki jeszcze nie czytał Wojtek, ale mam nadzieję, że za jakiś czas zechce te książki przeczytać.

Mam nadzieję, że nie przytłoczyła was długość tego wpisu i że znajdziecie na tej liście jakieś inspiracje dla siebie lub innych młodych czytelników. Zachęcam was jednocześnie do sięgania po recenzje #zwojtkowejbiblioteczki, gdzie inspiracji jest więcej  :-D Ja tymczasem już zerkam na zapowiedzi książkowe, zastanawiając się, czy są już wśród nich pozycje, które znajdą się w przyszłorocznym zestawieniu.

W tym miejscu pragnę podziękować wszystkim, którzy czytują tego bloga. Bo choć powstał on z potrzeby mówienia o książkach i jest jednocześnie moim "pamiętnikiem lektur", to bardzo cenię każdą wizytę tu, na Facebooku i Instagramie. Dziękuję, że poświęcacie nam swój czas i uwagę.

Do zobaczenia!