Maciej Jarkowiec, Na bulwarach czyhają potwory. Filmowa historia Ameryki [Agora]

 

Amerykańska kinematografia to coś więcej niż wyznacznik trendów. To papierek lakmusowy do mówienia o sztuce filmowej, punkt odniesienia i wspólny mianownik. Dlaczego? Maciej Jarkowiec zauważa, że dla młodego państwa, które nie ma za sobą stuleci literackiej historii, sztuka filmowa stała się dla Ameryki takim samym językiem do opowiadania o sobie, jakim jest literatura dla Europy. Brzmi to banalnie, ale też bardzo wiele tłumaczy. I dlatego mówiąc o filmie amerykańskim, można mówić o Stanach, a mówiąc o Stanach nie sposób nie powiedzieć o filmie. Doskonale udowadnia to książka Na bulwarach czyhają potwory. Filmowa historia Ameryki.

Sprawczości amerykańskiego mitu Maciej Jarkowiec przyglądał się w dwóch poprzednich książkach: Powrócę jako piorun. Krótka historia Dzikiego Zachodu i Rewolwer obok Biblii. W co wierzy Ameryka. W Na bulwarach czyhają potwory ponownie podąża tym tropem.

Za pomocą reportażu, eseju, legendy, zapisków z podróży, wspomnień i anegdot snuje fascynującą, osobistą opowieść o sekretnym Hollywood: o wydarzeniach za kulisami największego przemysłu filmowego świata, które ukształtowały naszą zbiorową wyobraźnię. Hollywood okazuje się kluczem do zrozumienia USA i jego miejsca we współczesnym świecie – jako Imperium, kolosa na glinianych nogach i kraju, w którym prezydentami zostają aktorzy grający w podrzędnych westernach i biznesmeni o szemranej reputacji.

Zbiór tekstów Jarkowca to po raz kolejny fascynująca podróż przez Amerykę definiowana dosłownie i metaforycznie. Autor we wciągający sposób pokazuje, co film mówi nam o Stanach, ale też jak Stany opowiadają o sobie za pomocą filmu. Jak budują swój własny mit, redefiniują się raz za razem i wpływają na sposób, w jaki są postrzegane zarówno przez swoich obywateli, jak i świat zewnętrzny.

Sposób, w jaki autor prowadzi narrację w poszczególnych tekstach i jak przywołuje z meandrów pamięci konkretne obrazy filmowe czy sceny, okazał się dla mnie fascynującą wiwisekcją nie tylko Ameryki, ale i mojego własnego jej postrzegania. Obrazy, które ukształtowały moją wyobraźnię, podlegają teraz wprawnej weryfikacji, ale w sposób, przy którym nie czuję się oceniana. To bardziej próba zrozumienia, w jaki sposób powstawał amerykański mit i jak przyczynili się do niego filmowcy. Autor nie zapomina też pokazać, że sztuka filmowa bywała też narzędziem wpływania na obywateli i zewnętrzny wizerunek.

Autor pisze barwnie i z lekkością, ale też pokazuje się jako wnikliwy obserwator. Spogląda na Amerykę przez filmowe okulary, ale i pozbawiony filmowego filtra i zastanawia się, na ile filmowa narracja kształtuje rzeczywistość, a rzeczywistość - filmową narrację. Znaczna część dzieł, do których autor się odwołuje, jest mi znana i wpisanie ich w koncepcję książki sprawiło, że była to dla mnie inspirująca lektura. Wydaje mi się jednak, że książka spodoba się także tym, którzy nie siadają do lektury z gruntowną znajomością historii amerykańskiej kinematografii.

Jarkowiec próbuje odkryć, gdzie przebiega granica między fikcją i rzeczywistością. Co jej przemieszczanie mówi o filmie i o kraju. Eksploruje tematykę filmowych mitów i tego, jak funkcjonują w świadomości Amerykanów. Jest tu pożywka dla miłośników kinematografii, historii i socjologii, podana w przystępny i skłaniający do własnych refleksji sposób. Dla mnie była to wciągająca i inspirująca lektura - z wisienką na torcie w postaci zdjęciowych wklejek.

Autor: Maciej Jarkowiec
Tytuł: Na bulwarach czyhają potwory. Filmowa historia Ameryki 
Wydawca: wydawnictwo Agora

Egzemplarz recenzencki.