Ami Ayalon, Anthony David, Bratobójczy ogień. Bratobójczy ogień. Jak Izrael stał się swoim własnym wrogiem i czy jest nadzieja na przyszłość [Filia na faktach]

 

Kiedy w październiku 2023 roku rozpoczął się kolejny na Bliskim Wschodzie konflikt, uświadomiłam sobie, jak niewiele wiem o historii Izraela i Palestyny. Przerażona szybką eskalacją działań, poczułam, że bez tej wiedzy nie jestem w stanie zrozumieć tego, co rozgrywa się właściwie na moich oczach. Jak zwykle szukałam wiedzy w książkach, zarówno w literaturze, jak i non fiction. Przedzierając się przez gąszcz jednostronnej narracji w mainstreamowych mediach, odkrywałam dopiero, jak wiele muszę się dowiedzieć. I nadal czuję tę potrzebę. Dlatego właśnie zwróciłam uwagę na wydaną właśnie w Polsce książkę Amiego Ayalona i Anthonyego Davida pt. Bratobójczy ogień. 

Sens tej publikacji najlepiej określa zamieszczony na okładce podtytuł: Jak Izrael stał się swoim własnym wrogiem i czy jest nadzieja na przyszłość, bo rozważania na temat wspomnianego konfliktu skupiają się przede wszystkim na perspektywie tego właśnie państwa. Jej główny autor - Ami Ayalon - to wychowanek jednego z kibuców, wychowany na zagorzałego syjonistę przez ojca imigranta. W dorosłym życiu był członkiem elitarnej jednostki komandosów dokonujących śmiałych akcji przeciwko wrogom państwa, a następnie szefem agencji bezpieczeństwa Szin Bet. 

Jak dowodzi w swojej opowieści, to wtedy dobitnie zrozumiał, że rosnąca przemoc ze strony jego narodu nie przynosi oczekiwanych efektów w kwestii poprawy bezpieczeństwa obywateli, a jedynie prowadzi do eskalacji przemocy ze strony Palestyńczyków i wzrostu poparcia dla drastycznych działań z ich strony. Zaczął więc działać na rzecz obu nacji, w poszukiwaniu akceptowalnych dla obu stron rozwiązań politycznych, z pominięciem działań siłowych.

Ayalon pokazuje, dlaczego syjonistom tak trudno zaakceptować sąsiedztwo Palestyńczyków i jak bardzo sytuacja polityczna w rejonie uzależniona jest od ideologii. Mieszanka idei politycznych, religijnych, nadpisanych osobistych mitologii i głęboko zakorzenionych przekonań zamykają część społeczeństwa na racjonalne argumenty, a prowadzone przez dekady w ramach politycznych rozgrywek odczłowieczanie przeciwnej strony nie stanowi podatnego gruntu do zmian

Czytanie opowieści Ayalona jest poniekąd fascynujące, bo pozwala - o ile założymy, że wszystko co mówi jest prawdziwe - zajrzeć w głąb duszy narodu, uchwycić jego mentalność, niestety zgrabnie manipulowaną przez polityków czy demagogów. Dzięki lekturze nieco lepiej rozumiem, dlaczego argumenty z zewnątrz są niczym rzucanie grochem o ścianę, a adwersarze w dyskusji są atakowani z niespotykaną wręcz zaciekłością. Jednocześnie cała relacja autora jest też niezmiernie frustrująca, ponieważ w kontekście rozgrywającego się od roku kataklizmu odbiera nadzieję na zmiany.

Ayalon mimo wielu niepowodzeń na drodze do pojednania swojego narodu z "sąsiadami", z podbitymi i poddanymi nieustającej presji, wciąż ma nadzieję na polubowne rozwiązanie. To optymizm wręcz zadziwiający, zwłaszcza wziąwszy pod uwagę fakt, że swojej książki postanowił nie wydawać w pierwszej kolejności na rodzimej ziemi. Nie wiem, czy mając świadomość, że nie jest w stanie przekonać swoich rodaków do prezentowanych pomysłów, ma podstawy do jakiegokolwiek optymizmu, choć wszystko, co napisał, nabiera jeszcze tragiczniejszego kształtu w obliczu wydarzeń z października 2023 roku i późniejszych.

Nie poważę się oceniać tej książki, bo poruszane w niej kwestie są zbyt boleśnie aktualne. Ale to na pewno lektura, nad którą warto się pochylić. Pokazuje kolejne oblicza konfliktu, nie ślizga się po powierzchni motywacji, zagląda za zasłonę politycznych haseł i pustych deklaracji. Próbuje przyjrzeć się temu, co napędza syjonistów i jak tę wiedzę wykorzystują politycy. Lektura sporo mnie emocjonalnie kosztowała, ale też spełniła swoją podstawową funkcję, dokładając kolejną cegiełkę do odpowiedzi na pytanie "dlaczego".

Autor: Ami Ayalon, Anthony David
Tytuł: Bratobójczy ogień. Bratobójczy ogień. Jak Izrael stał się swoim własnym wrogiem i czy jest nadzieja na przyszłość
Tłumacz: Tomasz Macios
Wydawca: Filia na faktach

Egzemplarz recenzencki