[#zwojtkowejbiblioteczki] Yuval Noah Harari, Niepowstrzymani 2. Dlaczego świat nie jest sprawiedliwy [Wydawnictwo Literackie]

 

Uwielbiam książki dla niedorosłych, które doskonale objaśniają świat. Doskonale, czyli przystępnie i dla młodszych, i dla starszych odbiorców. Które są przyjemne jak długa gawęda przy ogniu, a jednocześnie pełne informacji, wiedzy i ciekawych spostrzeżeń. Które patrzą na historię globalnie, obrazując procesy, które od dawien dawna kształtują naszą rzeczywistość. Właśnie dlatego w ubiegłym roku zachwyciłam się Niepowstrzymanymi Yuvala Noaha Harariego, i z tego samego powodu dalej się zachwycam ich kontynuacją o intrygującym podtytule Dlaczego świat nie jest sprawiedliwy.

Harari kontynuuje swoją opowieść, podążając dalej po osi czasu i historii kształtowania się społeczności ludzkich. Drugą książkę również dzieli na cztery części, analizując poszczególne etapy formowania się cywilizacji w poszukiwaniu odpowiedzi na postawione w tytule pytanie. Przygląda się grupom łowców i zbieraczy oraz ich osiadłym pobratymcom, zawłaszczaniu kolejnych terenów i zalążkom tworzenia społecznych "klas".

Na początek dowiadujemy się, jak jedna niepozorna roślina odmieniła cały świat łowców i zbieraczy, którzy już stawali się dominującym gatunkiem na Ziemi. Społeczności rolnicze, które nie musiały już wędrować w poszukiwaniu pożywienia, zaczęły osiadać w jednym miejscu i tworzyć nowe zwyczaje, niedostępne wędrowcom. Do tego ewolucja rolnictwa zaczęła względnie zapewniać im stabilizację, dzięki czemu zmieniła się też ich dieta i tryb życia. 

Ponieważ w świecie niczego nie można przewidzieć do końca, drugi rozdział skupia się na niezamierzonych konsekwencjach tych wszystkich przemian, które wyczytać można z zachowanych szkieletów i nie tylko. Harari też objaśnia, skąd wzięły się wojny. A od tego już prosta droga do kwestii lęku i wszystkich spraw, których boją się dorośli, w tym... podatków. Jednocześnie autor świetnie uwypukla, jak ograniczenia naszych własnych mózgów zmusiły ludzkość do rozwijania pisma, liczb oraz - a jakże - systemów katalogowania i wyszukiwania informacji.

Ostatni z rozdziałów dotyczy rzeczy tak ulotnych jak marzenia. Marzenia, wizje i wierzenia, na których opierało się funkcjonowanie społeczności i które często uwidaczniają się nawet dziś. Rozprawia się z mitami nie tyle po prostu im zaprzeczając, co objaśniając genezę i wskazując, że można przeciwstawiać się narzucanym sposobom myślenia, jeśli przeczą faktom i pozwalają na dyskryminacją dowolnej grupy ludzi. Bo naprawdę możemy być niepowstrzymani.

Niepowstrzymani 2 to wspaniała książka dla młodszych i starszych czytelników, którzy szukają odpowiedzi na pytania o to, jak ukształtowała się nasza rzeczywistość, jak to, co kiedyś, wpłynęło na współczesny obraz świata. To doskonały przykład publikacji popularnonaukowej, której odbiorcy mogą mieć lat kilka, kilkanaście lub kilkadziesiąt. Moc wiedzy podanej w sposób przystępny i odpowiednio skondensowany, a jednocześnie ukazanej w możliwie szerokim kontekście.

Harari pisze ze swadą, bez zadęcia, dopasowując przekaz do możliwości przeciętnego odbiorcy. Korzysta ze zrozumiałych porównań i szuka dla faktów naukowych punktów odniesienia osadzonych we współczesności młodzieży. Jednocześnie unika infantylizacji języka i wypowiedzi. Ta książka jest jak drzwi do wiedzy niedostępnej w szkole, otwierające przed czytelnikiem szerokie horyzonty. Autor pokazuje, że wiedza o przeszłości, także tej zamierzchłej, jest nie tylko ciekawa, ale i przydatna. Dawne mechanizmy są bowiem wciąż w użyciu i odzywają się w nas, mimo że jesteśmy ich nieświadomi.

Nie brak w tej książce nienachalnego humoru i swobody w prowadzeniu naukowego wywodu, któremu znacznie bliżej jest do fascynującej opowieści, którą można by snuć przy ognisku. To książka, która rozbudza ciekawość świata, kipi od informacji, a jednocześnie pozwala na przyjemne spędzenie czasu przy lekturze. Yuval Harari nie tylko świetnie pisze, gdy kieruje swoje słowa do dorosłego odbiorcy. Okazuje się, że równie dobrze radzi sobie z inspirowaniem znacznie młodszych odbiorców. Jakość publikacji gwarantują też świetne ilustracje Ricarda Zaplany Ruiza. I pozostaje mieć nadzieję, że Harari będzie cykl kontynuował.

Autor: Yuval Noah Harari
Tytuł: Niepowstrzymani 2. Dlaczego świat nie jest sprawiedliwy 
Ilustracje: Ricard Zaplana Ruiz
Tłumacz: Michał Romanek
Wydawca: Wydawnictwo Literackie

Egzemplarz recenzencki.