[#zwojtkowejbiblioteczki] Ulf Stark, Uciekinierzy [Zakamarki]

 

Ulf Stark to autor, którego książki doskonale wpisują się w skandynawską poetykę powieści dla dzieci. Mają ten charakterystyczny styl, pozbawiony tabu i przesadnej czułostkowości, a także specyficzne podejście do odbiorcy, bez infantylizacji. Bardzo go cenię za serię książek na podstawie wspomnień z własnego dzieciństwa, które z powodzeniem można czytać, mając lat kilkanaście i kilkadziesiąt. Kiedy więc Zakamarki zapowiedziały wydanie ostatniej jego powieści - Uciekinierów - byłam przeszczęśliwa. 

Dziadek chce uciec ze szpitala, by po raz ostatni odwiedzić swój dom na wyspie, gdzie spędził wiele lat życia. Ten szalony pomysł pomaga mu zrealizować jego wnuczek. Czego mały Gottfrid dowie się o swoim dziadku Gottfridzie podczas tej ryzykownej eskapady?

Uciekinierzy to ostatnia powieść Ulfa Starka, wydana w Szwecji krótko po jego śmierci. Jest samodzielną historią, jednak jeśli chcecie poznać wcześniejsze losy jej bohaterów, sięgnijcie po trylogię opartą na wspomnieniach autora: Magiczne tenisówki mojego przyjaciela Percy’ego, Mój przyjaciel szejk w Stureby oraz Mój przyjaciel Percy, Buffalo Bill i ja. Szczególnej uwadze polecamy tom trzeci, którego akcja toczy się podczas wakacji na wyspie u babci i dziadka kilka lat przed wydarzeniami z Uciekinierów.

Książka bardzo prawdziwie prezentuje młodemu czytelnikowi obraz starości - opadania z sił, konieczności pobytu w szpitalu, postępującego zgorzknienia. Dziadek u Starka nie jest przemiłym jowialnym staruszkiem, za którym przepadają wszyscy dookoła. To smutny, kipiący złością człowiek, który daje się otoczeniu we znaki i potrafi porządnie przekląć. Jednak wnuk nie przestaje go kochać, ponieważ już wcześniej połączyła ich nić porozumienia, tak różna od tej, którą chłopiec ma z tatą, a także tata ze swoim ojcem. 

Mamy tu do czynienia ze wspaniałym portretem zagmatwanych relacji rodzinnych, opartych zarówno na porozumieniu, jak i odmiennych charakterach. Syn unika ojca, bo nie umie się z nim porozumieć, a ojciec doskonale to rozumie. Ciekawe, że tak jak dziadek nie ma za dużo wspólnego ze swoim synem, tak jego sty, czyli tata, nie do końca umie zrozumieć swojego syna. Kochają się, ale czasem to za mało, by relacja układała się bezproblemowo.

Ucieczka z dziadkiem jest dla Gottfrida przygodą, ale przede wszystkim niemal ostatnią szansą na spędzenie czasu z dziadkiem, tym bardziej że tata ewidentnie unika odwiedzin. Dla starszego mężczyzny zaś jest pretekstem, do pożegnania ukochanej wyspy i domu oraz snucia wspomnień i zmarłej żonie. Dziadek i wnuk zbliżają się do siebie jeszcze bardziej, a zgorzknienie starego człowieka w cudowny sposób się ulatnia.

Stark doskonale posługuje się powagą i humorem, tworząc poruszającą i refleksyjną zarazem opowieść o brawurowej wyprawie, która z jednej strony jest zakończeniem, z drugiej szansą na zmiany, nawet u schyłku życia. Autor przepięknie portretuje zawiłości relacji rodzinnych, tak niełatwych, a jednocześnie pełnych miłości. Ta niewielka objętościowo opowieść, niebanalnie zilustrowana przez Kitty Crowther, jest doskonałą okazją do zrewidowania naszych stosunków rodzinnych i porozmawiania o ich zawiłościach z dziećmi. To piękny obraz więzi między dziadkiem i wnukiem, pokazany z wnikliwością i szczerością, na jaką wielu autorów książek dziecięcych nie zawsze umie się zdobyć. A przy tym wszystkim to wciągająca i emocjonująca lektura, o więziach, miłości i... kłamstwie. Jestem nią oczarowana.

Autor: Ulf Stark
Tytuł: Uciekinierzy
Ilustracje: Kitty Crowther
Tłumacz: Katarzyna Skalska
Wydawca: Zakamarki

Egzemplarz recenzencki.