Michał Wierzba, Agat [W.A.B.]

 

Choć Agat nie jest pierwszą powieścią Michała Wierzby, moje literackie wybory nigdy dotąd nie skrzyżowały się z twórczością autora. Tym razem jednak oczarował mnie tytuł serii, którą powieść otwiera. Sumienia półszlachetne otwierają w mojej głowie inspirujący ciąg skojarzeń i kuszą swoim potencjałem. Nie mogłam zatem po powieść nie sięgnąć i cieszę się, że wpadła w moje ręce.

Wrocław, późna jesień. Kiedy nad Oławką zostaje znaleziona martwa nastolatka, sprawa wydaje się trywialnie prosta. Szybko znaleziono świadków i krążące w sieci nagranie. Sprawa zostaje powierzona doświadczonemu komisarzowi Leonowi Dekerowi, na którego lojalność zawsze można liczyć.

Kolejne tropy wiodą do miejscowości, w której Leon się wychowywał, i sięgają mrocznej przeszłości jego rodziny. Komisarz uświadamia sobie, że komuś z jego najbliższego otoczenia szczególnie zależy na ukryciu prawdy. Wkrótce okazuje się, że jest to zaledwie początek okrutnej gry, w której to morderca rozdaje karty.

Centralną postacią tej książki jest komisarz Leon Deker, człowiek mocno doświadczony przez życie. I tu już mogą pojawić się westchnienia. "Kolejny kryminał ze złamanym policjantem". Ale tu przewrotnie zapytam - czego w takim razie oczekujecie od kryminału? I nie jest to pytanie złośliwe, a raczej ważna kwestia do ustalenia, czy jest to książka dla was. Bo jeśli szukacie nowatorskiej postaci i wykraczania poza gatunkowe ramy, to rzeczywiście nie tędy droga. Ale jeśli chcecie czegoś, co wpisuje się w kryminalną konwencję i bardzo dobrze ją wykorzystuje, tworząc emocjonującą opowieść, to zdecydowanie Agat jest dla was. Bo jest  świetny przykład powieści gatunkowej, która angażuje czytelnika i wciąga w dynamiczną akcję oraz wielopoziomową intrygę.

Deker całkiem udanie wypada w roli protagonisty. Konstrukcja bohatera jest przemyślana, a jego wybory i działania mają dobre umocowanie w przeszłych doświadczeniach. Charakter tego człowieka ukształtowało zaginięcie siostry, praca pod przykrywką i wypadek córki. Trudno, by tak wiele dramatycznych doświadczeń nie odcisnęło swojego piętna zarówno na codzienności, ale też nie wpływało na późniejsze reakcje w kryzysowych sytuacjach. I to właśnie sprawia, że działania Dekera są trudne do przewidzenia, a przez to interesujące dla czytelnika.

Jeśli chodzi o intrygę to ze sceny na scenę robi się tu coraz bardziej dramatycznie, jednak nie jest to dramatyzm rodem z hinduskich seriali, z ciągnącymi się jak guma scenami, a płynna, dynamiczna akcja pełna zwrotów i zaskoczeń. Czuć w fabule nieco atmosfery powieści sensacyjnej czy thrillera, śledztwo, początkowo prowadzone jeszcze konsekwentnie i miarowo, rozchodzi się w szwach, gdy dochodzą do głosu osobiste problemy i gdy sprawa ujawnia zupełnie inne swoje oblicze. Jednocześnie w tym szaleństwie jest metoda - chaotyczne działania bohatera wynikają z emocjonalnego zaangażowania i trudno się im dziwić, mając obraz sytuacji. A ponieważ autor zadbał, żebyśmy postać poznali, rozumiemy jego motywacje i wszystkie uczucia, które pchają go do przodu. 

Autor nie stroni od wyrazistych, wręcz brutalnych scen, ale znalazłam w książce to, co cenię, czyli umiar i celowość. Opis brutalnego zabójstwa nie służy jedynie szokowaniu czytelnika, a oddaje jedynie skalę zagrożenia, na której osadzone jest napięcie w powieści. A kiedy dochodzą do głosu kolejne elementy zagadki, pamięć o tych wydarzeniach pozwala zaakcentować ich wagę i wspomnianą już dramaturgię.

Długo udaje się autorowi utrzymać karty przy orderach i nie ujawnić wszystkiego, a czytelnikowi zapewnić podróż przez trudną do przewidzenia zagadkę, a kiedy już zostaje ona zbudowana, a elementy rozgrywki rozstawione na planszy, to decyzją Wierzby możemy wysnuwać wiarygodne przypuszczenia. I do samego końca nie wiemy, jak można rozwiązać ten gordyjski węzeł. 

Agat nie jest powieścią eksplorującą nieznane przestrzenie gatunku czy wytyczającą nowe szlaki. Ale jest solidną rozrywką doskonale rozumiejącą i wykorzystującą gatunkową konwencję. Wyrazista historia i dobrze wykreowany bohater, ciekawa, ale przede wszystkim budząca emocje intryga to coś, co przypadnie do gustu miłośnikom gatunku. Jest tu zarówno autentyzm, jak i naturalne dialogi. Nie do końca oczywista historia, która doskonale oddaje półszlachetność sumień prezentowanych postaci. Na pewno sięgnę po kolejne powieści Wierzby.

Autor: Michał Wierzba
Tytuł: Agat
Seria: Sumienia półszlachetne
Wydawca: wydawnictwo W.A.B.