Sławomir Mrożek, Zagadki bytu. Wybór opowiadań [Noir sur Blanc]

 

Sławomira Mrożka chyba nikomu przedstawiać nie trzeba. To jedno z "wielkich nazwisk" polskiej literatury, którego książki nieustająco widnieją w kanonie lektur. Mam jednak wrażenie, że w czasach szkolnych nie jesteśmy jeszcze gotowi w pełni pojąć kunsztu autora, docenić humoru i inteligentnych metafor, warto więc sięgać po jego książki w dojrzalszym wieku, bo mimo upływu lat, wciąż podejmują interesujące tematy. Jeśli więc pragniecie poobcować z literaturą piękną, możecie sięgnąć po wydany z okazji 10. rocznicy śmierci niezrównanego pisarza, dramaturga i rysownika zbiór opowiadań pt. Zagadki bytu.

Na tomik składa się 200 stron niezbyt obszernych opowiadań przeplatanych tu i ówdzie humorystycznymi rysunkami - i to humorystycznymi w odczuwalny i inteligentny sposób - które urozmaicają lekturę. Sam zaś zestaw opowiadań gwarantuje dobrze spędzony czas i kontakt z literaturą wysokich lotów.

Opowiadania Mrożka są przemyślane, interesujące i często zabawne. Są też - czego nie da się pominąć - często oniryczne, abstrakcyjne i metaforyczne, przez co wymagają od czytelnika zaangażowania i - przede wszystkim - skłaniają do refleksji. Nie da się ich czytać jednym ciągiem, choć są mocno wciągające, ponieważ ich lektura wymusza zastanowienie się nad interpretacją. Mam wrażenie, że interpretacja niejednej z opowieści zależeć będzie od wrażliwości i - przede wszystkim - zasobów czytelnika, ale w tym właśnie tkwi ich atrakcyjność. Są niejednoznaczne, frapujące, a przy tym przewrotne. Przeznaczone do przemyśleń, smakowania, filtrowania przez pryzmat własnych doświadczeń i postrzegania świata.

Mrożek fantastycznie łączy lekkość tekstu z jego niejednoznacznością. Pobudza umysł i sprawia, że ten niewielki tomik okazuje się doskonałą rozrywką na długi czas. A zebrane w zbiorze opowiadania będą w różny sposób rezonować z różnymi odbiorcami. Mnie chyba najbardziej urzekła historia pewnego Anioła Stróża, który w nietypowy sposób zaczął wpływać na swojego małego podopiecznego. Wydaje się, że to zabawna, leciutka opowiastka, ale jest jednocześnie ciekawym polem do rozważań na temat wpływu kar na człowieka (także kar cielesnych). Czy nieustanne karanie rzeczywiście buduje właściwe postawy moralne, czy tylko programuje za pomocą lęku? I czy w pewnym momencie kara - zamiast chronić - doprowadzić może do znacznie poważniejszych wykroczeń? A może ciągłe klapsy i szturchańce zobojętniają delikwenta na tyle, że przestaje się już kary obawiać? To tylko kilka z licznych pytań wypływających z lektury.

Dla fanów autora książka pewnie będzie lekturą obowiązkową. Podobnie jak dla miłośników krótkich form literackich. Pozostałych zachęcam nie tyle do zmierzenia się z niesamowitą wyobraźnią autora, co do rozsmakowania w lekkich i inteligentnych, ale też skłaniających do refleksji i interpretacji opowiadaniach. 

Autor: Sławomir Mrożek
Tytuł: Zagadki bytu. Wybór opowiadań 
Wydawca: Noir sur Blanc

Egzemplarz recenzencki.