Mark Twain, Tajemniczy nieznajomy [Dwie Siostry]

 

Marka Twaina nikomu chyba przedstawiać nie muszę. Jego książki o Tomku Sawyerze czy Hucku Finnie zna niemal każdy - przynajmniej ze słyszenia. Znacznie mniej osób miało jednak przyjemność czytania, wydanej już po śmierci autora, opowieści Tajemniczy nieznajomy, którą wydawnictwo Dwie Siostry wydało w ramach serii Świeżym Okiem.

Jest rok 1590, senna austriacka wioska oddalona od świata. Niko, Seppi i Theodor żyją tu jak w raju. Dorośli nie męczą ich zbytnio nauką, dużo większą wagę przywiązują do pobożności. Większość czasu chłopcy spędzają, bawiąc się na okolicznych wzgórzach. To tam pewnego dnia spotykają nieznajomego młodzieńca, który twierdzi, że jest aniołem, a na imię ma… Szatan.

Nieznajomy widział wszystko, wiedział wszystko i niczego nie zapominał. Tego, co inni musieli studiować, uczył się w ułamku sekundy – nie miał z tym najmniejszych trudności. Opowiadając o czymś, jednocześnie wyczarowywał to przed słuchaczami. Widział stwarzanie świata i Adama, widział, jak Samson podniósł filary i zburzył świątynię, widział śmierć Cezara; opowiadał nam o życiu codziennym w niebie, o tym, jak potępieni wiją się w piekielnym ogniu, i pokazywał nam to wszystko. Mieliśmy wrażenie, że jesteśmy w tych miejscach i oglądamy je na własne oczy, a nawet je odczuwamy, chociaż on sam najwyraźniej traktował to jako zwykłą rozrywkę.

Seria Świeżym Okiem rośnie w siłę. Z założenia ma prezentować klasyki literatury dla dorosłych w wersji bogato i wyraziście ilustrowanej i jest ewenementem na polskim rynku wydawniczym. Powieść Twaina jest dopiero trzecim tomem w tym cyklu, ale potwierdza tylko fakt, że Dwie Siostry stawiają na literaturę nieoczywistą, w nowym przekładzie i przede wszystkim - spektakularnym wydaniu, nieschlebiającym komercyjnym gustom.

Tajemniczy nieznajomy to historia, nad którą autor pracował długo i która powstała w wielu wersjach, a ostatecznie nie trafiła do druku za życia Twaina. To nie tyle powieść, a dość gorzki moralitet, powstały w wyniku smutnych przeżyć twórcy. Jednocześnie to wciągająca i ogromnie przewrotna historia, która skłania do refleksji nad naturą człowieka, jego moralnością i zdolnością odróżniania dobra i zła.

Historia jest ciekawa pod względem fabularnym, ale też ze względu na swoją nieoczywistość, która zmusza nas do zastanowienia nad istotą kluczowej postaci - czy jest to Szatan we własnej osobie, a może jedynie krewny o tym samym imieniu, czy to, co wydaje się w jego działaniu okrutne, jest takie rzeczywiście, czy może wynika z zupełnie innej percepcji rzeczywistości? Nie jest to książka, którą pochłania się jednym tchem. Choć jest wciągająca i fascynująca, kłuje też nieustannie i uwiera. Wymaga od czytelnika uwagi i stawiania pytań - zarówno w odniesieniu do wydarzeń, jak i pozaksiążkowych odniesień.

Zagłębiając się w ten nierzeczywisty, pociągający świat opowieści Twaina, jednocześnie śledzimy nietuzinkowe ilustracje, których autorem jest artysta kryjący się pod pseudonimem ATAK, czyli niemiecki grafik i ilustrator Georg Barber. Jego prace, towarzyszące tekstowi, śmiało można nazwać nietuzinkowymi i równie nieoczywistymi jak sama opowieść. Choć trudno wpasować je w komercyjny kanon piękna, to właśnie one sprawiają, że lektura staje się jeszcze ciekawsza i jeszcze bardziej fascynująca. Nad elementami poszczególnych kadrów można zawiesić się równie długo co nad kolejnymi scenami opowieści, bowiem ATAK równie dobrze jak Twain łączy ze sobą elementy piękne i odrażające.

Z niecierpliwością czekam na każdy kolejny tom serii Świeżym Okiem, która wspaniale łączy ze sobą wyjątkowe teksty i nieszablonowe obrazy. Okazuje się, że ilustrować można nie tylko książki dla dzieci, a odważne wybory tekstów w połączeniu z równie odważnymi wyborami ilustratorów dają nam, czytelnikom, możliwość obcowania z publikacjami, które są prawdziwymi perełkami na rynku wydawniczym.

Autor: Mark Twain
Tytuł: Tajemniczy nieznajomy
Ilustracje: ATAK
Seria: Świeżym okiem
Wydawca: wydawnictwo Dwie Siostry

Egzemplarz recenzencki.