[#zwojtkowejbiblioteczki] Yuval Noah Harari, Niepowstrzymani 3. Jak wrogowie stali się przyjaciółmi [Wydawnictwo Literackie]

 

Uwielbiam serię Yuvala Noaha Harariego Niepowstrzymani za to, jak świetnie opowiada o świecie i jak kompleksowo ukazuje przeszłość, bo opowiedzieć o ewolucji ludzi nie jako jednostek, ale społeczności. Polecałam wam gorąco dwa poprzednie tomy - o tym, jak przejęliśmy władzę nad światem i o tym, dlaczego świat nie jest sprawiedliwy, a teraz dodam do tego tom 3 – Jak wrogowie stali się przyjaciółmi.

Dlaczego świat wygląda tak, a nie inaczej?

Czy największym wynalazkiem człowieka są pieniądze? Gdzie wymyślono zawołanie „szach-mat”? Co łączy nas z bohaterami dawnych mitów? Odpowiedzi na te i inne pytania kryją się tej książce.

W trzecim tomie swojej bestsellerowej serii Yuval Noah Harari zabiera nas w podróż przez największe starożytne imperia – rzymskie, mongolskie, kartagińskie. Z dystansem i humorem wyjaśnia, jak powstawały nowe miasta, kultury i języki. Opowiada o religiach, podróżach i konfliktach.

Autor "Nexusa" pokazuje historię ludzkości w nowym wymiarze, udowadniając, że doświadczenia naszych przodków zdecydowały o kształcie naszego świata.

Podróż w tej książce zaczyna się mniej więcej 5200 lat temu. A właściwie od pytania, jak to jest, że ludzie potrafią sobie ufać i ze sobą współpracować nie tylko w małych grupach, spokrewnionych czy osobiście znanych osób, ale też w znacznie większej liczbie, także z obcymi. Poruszając się po osi czasu od miasta Uruk, w którym wynaleziono pismo, po postać mongolskiego chana, który 770 lat temu chciał ustalić, w co wszyscy powinni wierzyć, mówi o tym, jak wiara w opowieści przekształciła się we współdziałanie i uformowała ogromne, zróżnicowane społeczności zdolne do współdziałania.

Autor przygląda się dziejom i temu, jak pojawiające się na przestrzeni wieków opowieści scalały społeczności, ale też dzieliły ludzi. Mówi o pozytywach wnoszonych przez wspólne wierzenia, ale też ich roli w formowaniu konfliktów. A przede wszystkim pochyla się nad tym, jak różne są te opowieści i jak kruche bywa czasem zaufanie.

To wspaniała książka dla młodszych i starszych czytelników, którzy szukają odpowiedzi na pytania o to, jak ukształtowała się nasza rzeczywistość, jak to, co kiedyś, wpłynęło na współczesny obraz świata. To doskonały przykład publikacji popularnonaukowej, której odbiorcy mogą mieć lat kilka, kilkanaście lub kilkadziesiąt. Moc wiedzy podanej w sposób przystępny i odpowiednio skondensowany, a jednocześnie ukazanej w możliwie szerokim kontekście.

Harari pisze ze swadą, bez zadęcia, dopasowując przekaz do możliwości przeciętnego odbiorcy. Korzysta ze zrozumiałych porównań i szuka dla faktów naukowych punktów odniesienia osadzonych we współczesności młodzieży. Jednocześnie unika infantylizacji języka i wypowiedzi. Ta książka jest jak drzwi do wiedzy niedostępnej w szkole, otwierające przed czytelnikiem szerokie horyzonty. Autor pokazuje, że wiedza o przeszłości, także tej zamierzchłej, jest nie tylko ciekawa, ale i przydatna. Dawne mechanizmy są bowiem wciąż w użyciu i odzywają się w nas, mimo że jesteśmy ich nieświadomi.

Choć z oczami zwróconymi ku przeszłości, Harari opowiada też o tym, co tu i teraz, zmusza do stawiania pytań o to, w co wierzymy obecnie, jak bardzo niezgoda co do tego, w co wierzymy, jest zarzewiem wszystkich konfliktów i o to, czy wszystkie opowieści są warte podtrzymywania. Doskonale uzmysławia, że pewnym rodzajem opowieści są choćby pieniądze i cały współczesny system handlowy opiera się na wierze w ich wartość. Harari nie ocenia żadnej opowieści, nie wartościuje ich, także tych dotyczących wiary, za to zostawia z pytaniem o to, czy możliwe jest ustalenie, w co wierzyć należy, a co jest całkowicie zmyślone.

Nie brak w tej książce nienachalnego humoru i swobody w prowadzeniu naukowego wywodu, któremu znacznie bliżej jest do fascynującej opowieści, którą można by snuć przy ognisku. To książka, która rozbudza ciekawość świata, kipi od informacji, a jednocześnie pozwala na przyjemne spędzenie czasu przy lekturze. Yuval Harari nie tylko świetnie pisze, gdy kieruje swoje słowa do dorosłego odbiorcy. Okazuje się, że równie dobrze radzi sobie z inspirowaniem znacznie młodszych odbiorców. Jakość publikacji gwarantują też świetne ilustracje Ricarda Zaplany Ruiza. I pozostaje mieć nadzieję, że Harari będzie cykl kontynuował.

Autor: Yuval Noah Harari
Tytuł: Niepowstrzymani 3. Jak wrogowie stali się przyjaciółmi 
Ilustracje: Ricard Zaplana Ruiz
Tłumacz: Justyn Hunia
Wydawca: Wydawnictwo Literackie

Egzemplarz recenzencki.