Szymon J. Wróbel, Zawieszeni. O zaginionych i ludziach, którzy ich szukają [SQN]

 

Temat zaginięć nie jest mi obcy. Jako czytelniczka kryminałów oraz historii true crime oraz reportaży spotkałam się z nim niejednokrotnie. Jednocześnie wcześniej nie wpadła w moje ręce skierowana do szerszego grona odbiorców publikacja, która nie skupiałaby się na jednym, głośnym przypadku zaginięcia, a starała się ująć temat kompleksowo. I tę lukę wypełnił dla mnie Szymon J. Wróbel książką Zawieszeni. O zaginionych i ludziach, którzy ich szukają. 

Co roku w Polsce ginie ponad dziesięć tysięcy osób. Wychodzą z domu, ze szkoły czy pracy, wyjeżdżają na wakacje i znikają bez śladu – chociaż wydaje się to nieprawdopodobne. Szymon J. Wróbel podejmuje trud dotarcia do rodzin osób zaginionych i wysłuchania ich przejmujących historii – o bliskich, którzy jakby zapadli się pod ziemię, mnożących się pytaniach bez odpowiedzi oraz nadziei, która nigdy nie gaśnie.

Na początek ważna informacja: Część dochodu ze sprzedaży książki przekazana zostanie na rzecz Fundacji Itaka.

Centrum Poszukiwań Ludzi Zaginionych to najstarsza i największa polska organizacja pozarządowa, która kompleksowo zajmuje się problematyką zaginięć. Wspierają rodziny osób zaginionych na różnych etapach poszukiwań – zarówno w Polsce, jak i za granicą. Ponadto prowadzą linię wsparcia dla rodzin zaginionych, gdzie mogą otrzymać bezpłatną pomoc psychologiczną, prawną oraz socjalną.

W 2009 roku zostali polskim operatorem europejskiego numeru, znanego jako Telefon w Sprawie Zaginionego Dziecka i Nastolatka: 116 000

I choćby dlatego warto tę książkę kupić.

Ale powodów jest więcej, bo to po prostu bardzo interesująca, choć bolesna, pozycja.

Podzielona jest na dwie części. Pierwsza - Zaginieni - opowiada o tych, którzy zniknęli nagle. Jest tu dziesięć bardzo różnych historii - o zaginięciach dorosłych i nieletnich, nie tylko obywateli Polskich, ludzi zwyczajnych czy z niepełnosprawnością, w Polsce i poza jej granicami. Każda z tych historii jest inna, choć łączy je ból tych, którzy zostali i poczucie zawieszenia w oczekiwaniu na wieści. Wielokrotnie w książce zostaje podkreślone, że nie ma dwóch takich samych zaginięć, trudno wiec oczekiwać, by w ramach jednej publikacji stworzyć coś na kształt profilu czy modelu zaginięcia. Czytając relacje zebrane przez autora, miałam raczej poczucie, że dąży on raczej do pokazania pewnego wachlarza zdarzeń, tej niepowtarzalności i różnorodności. I podkreślenia, że "to może spotkać każdego" to nie truizm, a realne zagrożenie. W doborze historii nie czuję pogoni za sensacją, za szokowaniem czytelnika, ale o rzetelne budowanie świadomości, jak różne okoliczności mogą sprzyjać utracie kontaktu z bliskimi. Być może ta wiedza kogoś uchroni, pozwoli zminimalizować niebezpieczeństwo. A jednocześnie czytelnikom powieści da lepsze wyobrażenie o tym, ile fikcja czerpie z życia, a co pomija.

Druga część książki - Poszukiwacze - skupia się na tych, którzy szukają. Pokazuje działania rodzin, zdeterminowanych, by odnaleźć bliskich lub poznać prawdę o ich losie, ale też opowiada o specjalistach, którzy pomagają w prowadzeniu działań. Przeczytacie tu o nurkach, grupach poszukiwawczych, specjalistach z psami, policjantach, Fundacji Itaka czy ekipie programu Ktokolwiek widział, ktokolwiek wie. Autor nie pomija tematu prywatnych detektywów, ale też wszelkiej maści jasnowidzów oraz osób, które na rodzinach zaginionych próbują żerować. Doświadczeni poszukiwacze dzielą się swoją wiedzą z czytelnikami, pokazując, jak niesamowitą wykonują pracę, choć nie zawsze zwieńczona jest sukcesem.

Na końcu czytelnik znajdzie instrukcję, której - miejmy nadzieję - nigdy nie będzie musiał wykorzystać, zbierającą w prosty, klarowny sposób informacje o zasadach postępowania w przypadku zaginięcia. 

Książka jest przy tym estetycznie wydana. Tekst urozmaicają czarno-białe grafiki wykonane przez Szymona Teluka, a wizerunki zaginionych osób, które zostały przywołane w książce, znajdziemy na kolorowej wkładce zdjęciowej.

Tę publikację czyta się z zapartym tchem i ściśniętym gardłem, uciekając myślami ku bliskim, których nigdy nie chcielibyśmy utracić. Każda kolejna historia to kopalnia wiedzy zarówno o skali zjawiska, jak i o błędach i dobrych praktykach podejmowanych w temacie. Nie lubię szafować określeniem "pozycja obowiązkowa", w końcu nie jesteśmy w szkole (choć - jak wynika z treści książki - włączenie tematu do programu edukacji także byłoby wskazane), ale na pewno ważna i wartościowa, budująca świadomość i empatię. Bolesna, czasem przytłaczająca, ale istotna. I dla każdego czytelnika, choć miłośnicy kryminałów powinni moim zdaniem się z nią zapoznać, by świadomiej oceniać fikcyjne opowieści i weryfikować fakty.

Autor: Szymon J. Wróbel
Tytuł: Zawieszeni. O zaginionych i ludziach, którzy ich szukają 
Wydawca: wydawnictwo SQN

Egzemplarz recenzencki.