Heike Faller, Valerio Vidali, Przyjaźń. To, co nas łączy [Wydawnictwo Format]

 

"Za wszystkie rodzaje przyjaźni:

przelotne,

na całe życie,

te, które zamieniają się w miłość,

i te, których nie odważyliśmy się ratować."

Choć powyższe słowa padają właściwie pod koniec książki, można by uznać je za kluczowe dla oddania jej istoty. Bo Przyjaźń. To, co nas łączy Heike Faller i Valeria Vidali to książka traktująca o bardzo różnych obliczach przyjaźni, w niezwykły sposób oddająca jej istotę, a zarazem swoista pieśń pochwalna dla tej tak ważnej w życiu wielu ludzi relacji. A że książkę wydaje Wydawnictwo Format, możecie się spodziewać, że to będzie bardzo, bardzo niezwykła lektura.

Nazwiska Heike Faller i Valerio Vidali rozpoznali zapewne wszyscy, którzy swego czasu zachwycili się ich wspólnym dziełem Sto rzeczy, których nauczysz się w życiu. Przyjaźń  - jak się można spodziewać - jest pozycją równie nietuzinkową. To w części picturebook, ale taki, w którym tekst i obraz są ze sobą nierozerwalnie złączone, w którym tekst redefiniuje obraz, napełnia go treścią, a obraz daje przestrzeń tekstowi do rozwinięcia pola refleksji.

Autorka książki - jak pisze w czymś na kształt posłowia - wracając z jednego spotkania z przyjacielem do domu, gdzie miała spotkać przyjaciółkę, zaczęła zastanawiać się nad istotą przyjaźni. Potem pytała o nią różne osoby i z tego łańcuszka ogniwo po ogniwie wykluła się niniejsza publikacja. W jej ramach zawarte zostały bardzo różne aspekty tej relacji i pokazane różne jej oblicza.

Są tu przyjaźnie trwające od lat dziecięcych, te zawierane w nastoletności i w dorosłym życiu. Te, które minęły lub zostały zerwane. Te, które udało się odnowić. Takie, które na pewnym etapie przekształciły się w relację romantyczną, ale i te, w które zmieniają się wraz z nami. Faller jest bardzo spostrzegawcza i wnikliwie przygląda się relacjom, by całe ich spektrum zamknąć na kartach książki. Jej słowa i spostrzeżenia są niezwykle celne, poruszające do tego stopnia, że raz za razem miałam chęć podsyłać zdjęcia poszczególnych stron moim własnym przyjaciołom, łapiąc się na myśli "tak, to o nas". Bardzo wzruszyło mnie też, że autorzy książki nie zapomnieli o tym, że nie wszystkie przyjaźnie są na całe życie i czasem drogi przyjaciół się rozchodzą, z różnych przyczyn. Jest to proces naturalny i choć bywa bolesny, to jest częścią życia, elementem, który może być szansą na rozwinięcie się innych relacji.

Choć podtytuł książki brzmi To, co nas łączy, autorzy pokazują, że w przyjaźni pięknie można się też różnić. Jedyne, czego trzeba, by uczucie wciąż trwało, to nieskupianie się na tych różnicach, wykorzystywanie ich jedynie dla dobra relacji, i nasza wola, by trzymać się tego, co nas przecież łączy. Narodziny przyjaźni trafnie porównane są tu także do zakochania, z wszelkimi konsekwencjami tej metaforyki.

Mądremu, przemyślanemu tekstowi towarzyszą ciekawe, oryginalne ilustracje. Ich autor - Valerio Vidali - to włoski ilustrator mieszkający w Berlinie. Jego prace były wielokrotnie nagradzane i wyróżniane. Ilustracje, które przygotował do tekstu Faller, doskonale z nim współgrają. Ubarwiają  publikację, komponują się z nastrojem i wydźwiękiem poszczególnych przemyśleń, jednocześnie nie przytłaczając, nie przejmując nad nim dominacji. 

Zarówno tekst, jak i ilustracje, choć poruszające do głębi, są tu jedynie szkieletem, który czytelnik wypełnia własnymi emocjami i refleksjami. Są jak lustro, w którym zobaczyć możemy wszystko to, co nosimy w sobie. Nagle schematyczne postaci na ilustracjach zamienią się dla nas w konkretne twarze, a prosty, zwięzły tekst my sami niczym pryzmat rozbijemy na całe spektrum emocji, kontekstów i odniesień. Każdy czytelnik zinterpretuje ją na swój własny sposób, a jednocześnie wciąż wpisujący się w ideę książki.

Wydaje się, że tę książkę można przeczytać w kwadrans, wszak na każdej ze stron tekst nie wychodzi poza ramy kilku wyrazów. A jednak nie jest to lektura do czytania z doskoku. To wyzwalająca emocje i skłaniająca do refleksji opowieść o różnych aspektach przyjaźni, która zmusza, by się im bliżej przyjrzeć, pochylić się nie tyle nad kolejnymi kartami, a nad własnym doświadczeniem i wspomnieniami. Niezwykła, poruszająca, niebanalna - to wciąż nieliczne z epitetów, jakimi mogłabym tę publikację obdarzyć. Na swój sposób intymna, ale stworzona do tego, by się nią dzielić. I to najlepiej z przyjaciółmi właśnie.

Autor: Heike Faller
Tytuł: Przyjaźń. To, co nas łączy
Ilustracje: Valerio Vidali 
Tłumacz: Iwona Mączka
Wydawca: Wydawnictwo Format

Egzemplarz recenzencki.