[#patronat] Katarzyna Rygiel, Piracki spadek. Na tropie tajemnicy sprzed wieków [Wydawnictwo Literatura]

 

Uwielbiam, kiedy literatura dla niedorosłych łączy w sobie walor rozrywkowy i edukacyjny. I że wprowadza ten drugi bez szkody dla literackiej atrakcyjności danego dzieła. Piracki spadek. Na tropie tajemnicy sprzed wieków Katarzyny Rygiel doskonale się w ten nurt literacki wpisuje i oferuje czytelnikom sporo zabawy z wartością dodaną. Dlatego z dumą objęłam książkę patronatem.

Kiedy w XV wieku kompletowano załogę karaweli „Piotr z Gdańska”, zaciągnęła się na nią także nastoletnia Eli przebrana za chłopca. Przez dwa lata pływała na kaperskim okręcie z kapitanem Beneke, któremu podczas bitwy uratowała życie, a on odwdzięczył jej się w zaskakujący sposób. Dzięki ciotce Lotce, maniakalnie kupującej stare klucze na pchlich targach i w antykwariatach, historię tę poznają bliźniaczki Zośka i Marianna oraz ich nowy znajomy Kostek. Tak nudno zapowiadające się wakacje zmieniają się w ekscytujące śledztwo, wiodące do skarbu z XV wieku.

Skarbu, którego część po dziś dzień możemy podziwiać w Gdańsku.

Gdybym miała krótko opisać tę powieść, powiedziałabym, że to "Siembieda dla młodszej młodzieży", co oznacza (choć fani Macieja Siembiedy pewnie już zrozumieli), że autorka łączy w swojej historii narrację w dwóch planach czasowych oraz wątki historyczne i znane (lub mniej znane) fakty z fikcją, tworząc wciągającą od pierwszej do ostatniej strony opowieść.

Jeden z planów czasowych daje czytelnikowi wgląd w przeszłość. Pozwala zajrzeć do XV-wiecznego Gdańska przesyconego zapachem ryb i rynsztoków, wypełnionego wielojęzykowym zgiełkiem i nęcącego pełnomorską przygodą. To tu żyje Eli, córka rybaka uchodząca powszechnie za chłopca, która jako osierocona trzynastolatka zaciąga się na statek "Piotr z Gdańska" i wyrusza w podróż, z której - odmieniona - wróci niemal dwa lata później. Stajemy się współuczestnikami morskiej przygody i zebranych doświadczeń, a zwłaszcza zdobycia cennego skarbu.

Druga linia czasowa rozgrywa się w Gdańsku współcześnie. Poznajemy tu siostry bliźniaczki, ich nowo poznaną ciotkę i przyklejonego do telefonu Kostka. Rodzinna opowieść staje się tu punktem wyjścia do wspaniałej przygody, ale też poznania kilku ciekawych faktów z historii Gdańska.

Książka jest świetnie skomponowana. Oba plany czasowe prowadzone są z równą dbałością o napięcie i rozwój akcji, a choć są tak odmienne, pozostają ze sobą kompatybilne. Niezależnie od tego, który z wątków śledzimy, okazuje się on wciągający. Autorka świetnie zmienia klimat wraz ze zmianą planu czasowego, akcja w obu toczy się w nieco innym tempie, co uatrakcyjnia lekturę.

Istotne jest, że zarówno współczesny, jak i historyczny plan czasowy jest zbudowany w sposób wiarygodny. Oczywiście jesteśmy w stanie rozpoznać fikcję literacką, jednak autorka stara się uargumentować wszystko to, co może budzić wątpliwości, nie pozostawiając fabularnych niedomówień i białych plam na mapie. 

Autorka sprawnie wciąga czytelnika zarówno w historyczno-przygodową opowieść i morskiej wyprawie Eli, jak i w wymagającą detektywistycznych umiejętności przygodę trójki nastolatków. Opowieść o Eli to szansa na poznanie skrawka przeszłości, poznania ciekawostek dotyczących dawnego Gdańska i ludzi, o których młodzi często nawet nie słyszeli. W warstwie współczesnej czytelnicy zaś nęceni są zagadką skarbu z przeszłości, podążają tropem włamywaczy, złodziei i tropicieli skarbu, a przy tym nawiązują relacje i uczą się współpracować.

Postaci młodych bohaterów są świetnie nakreślone. Polubić można odważną, dojrzałą nad swój wiek Eli, która niczym bohater powieści Stevensona staje się częścią załogi statku... przez kilka chwil pirackiego. A we współczesnych bohaterach młodzi odbiorcy będą mogli odnaleźć cząstkę siebie.

Rygiel wplata w tę historię nie tylko mnóstwo wiedzy o przeszłości Gdańska, ale też jeszcze jeden edukacyjnych aspekt - ten związany z nadużywaniem telefonu i spędzania czasu jako obserwator cudzego życia. Co ważne, przesłanie jest tu czytelne, ale wiarygodnie i subtelnie włączone w oś fabularną.

To świetny przykład literatury rozrywkowej dla niedorosłych, która łączy w sobie fikcję i fakty, splata plan historyczny ze współczesnym i kreuje wiarygodnych, budzących sympatię bohaterów, Piracki spadek to przygoda na morzu i detektywistyczne śledztwo, to opowieść o przygodach i budowaniu relacji. O wykuwaniu własnego losu i niespodziewanych przyjaźniach. Wciągająca, dobrze napisana i atrakcyjna. Polecam dla młodszych nastolatków.

Autor: Katarzyna Rygiel
Tytuł: Piracki spadek. Na tropie tajemnicy sprzed wieków 
Wydawca: Wydawnictwo Literatura

Egzemplarz patronacki.