Ryszard Ćwirlej, Krwi nie odmówi nikt [Agora]

 

Po lekturze Na trwogę bije dzwon pisałam, że czekam na ciąg dalszy i że może to być moja ulubiona seria autorstwa Ryszarda Ćwirleja. Zawsze lubiłam powieści z akcją rozgrywającą się w czasie wojennym, a połączenie kryminału policyjnego z historią wojenną było naprawdę obiecujące. Na szczęście powieść o intrygującym tytule Krwi nie odmówi nikt nie zawiodła pokładanych nadziei i tylko rozbudziła apetyt na więcej.

Nie każdy bohater nosi mundur. Nie każdy zdrajca kryje się w cieniu.

DRUGI TOM WOJENNEGO CYKLU Z ANTONIM FISCHEREM

Dynamiczny, pełen napięcia kryminał szpiegowski i opowieść o moralnych kompromisach, lojalności wobec ojczyzny i dramatycznych wyborach jednostki w czasie wojny.

Poznań 1939. Na ulicach okupowanego miasta nie ma miejsca na złudzenia – każdy gest, każde spojrzenie może oznaczać śmierć. Fischer, dla Polaków zdrajca w niemieckim mundurze, w rzeczywistości działa jako agent polskiego podziemia. Jego misja stawia go w coraz trudniejszym położeniu – musi lawirować między bezlitosnym aparatem nazistowskiej machiny a rodakami, którzy gotowi są wydać na niego wyrok.

Równolegle ważne zadanie przypada Anatolowi Grubińskiemu, poznańskiemu kasiarzowi i przedsiębiorcy, który kradnie teczkę z dokumentami, nie wiedząc, jak wielkie mają one znaczenie dla losów wojny. Wraz z dawnym znajomym Józefem Zielonką podejmują ryzykowną współpracę z polskim wywiadem. Ich działania krzyżują się z brutalnym światem okupanta, którego symbolem jest untersturmführer Klaus Lidtke, szef poznańskiego Gestapo, bezwzględny w szerzeniu niemieckiego terroru.

W brutalnym świecie wojny, gdzie strach, aresztowania i egzekucje przeplatają się ze szpiegowską grą i konspiracją, zwykli ludzie stają się bohaterami lub zdrajcami.

Ależ to była świetnie napisana i skonstruowana opowieść. Autor doskonale wykorzystał cały potencjał, którego podwaliny stanowi pierwszy tom cyklu. Stworzył rewelacyjny kryminał szpiegowski wpisany nie tylko w czas początku II wojny światowej, ale i mocno osadzony w regionie wielkopolskim. 

Ogromnie podoba mi się kreacja głównego bohatera, który zdecydował się podjąć niebezpiecznej misji i zostać - w oczach tych, których uważał za rodaków - zdrajcą. To idealny człowiek do pełnienia tej misji, zdyscyplinowany, dokładny, inteligentny, kompetentny i zdeterminowany. A przede wszystkim z właściwie zbudowanym kręgosłupem moralnym, potrafiący rozpoznać dobro i zło, ale też zrozumieć, że czasem nie pozostaje nam nic innego poza działaniem w szarej strefie. Magnetyzm tej postaci sprawia, że doskonale sprawdza się jako spoiwo serii.

Mimo że to seria o Fischerze, autor nie wpycha go na siłę na pierwszy plan. Wie, że czytelnikowi wystarczy świadomość jego obecności, a fabułę powieści wypełnić można też wieloma interesującymi scenami bez jego udziału. To dlatego splata ze sobą różne linie fabularne i wątki, które budują wielopłaszczyznową opowieść, tworzą jej klimat i bogate tło społeczno-polityczne.

Świetnie zarysowane tło jest niezwykle istotnym składnikiem powieści. Widać, że autor przeprowadził dokładny research i odmalowuje przed czytelnikami pogłębiony, interesujący obraz tych burzliwych czasów, uwzględniając specyfikę miejsca. Pokazuje nastroje społeczne zarówno po stronie rozentuzjazmowanych Niemców oraz Polaków. 

Jeśli chodzi o Niemców, to w powieści zobaczymy zarówno ucieszonych powrotem  na łono Rzeszy mieszkających na tych terenach ludzi o niemieckim pochodzeniu, jak i przybywających na te tereny ludzi skuszonych wizją kariery i awansu społecznego. W przypadku Polaków mamy tu cały wachlarz postaw, od prób dołączenia do zwycięskiej strony, przez akceptację po rezygnację. Widzimy żal z powodu oddania miasta bez jednego wystrzału, wiarę w rychłą pomoc ze strony Francuzów, a także formowanie się podziemnych struktur. Szczególnie interesujące jest, że postawy patriotyczne potrafią zamanifestować się także w nieprzewidywalny sposób, u osób z półświatka. 

Autor świetnie oddaje nastroje polityczne, uchwycone w tym specyficznym momencie, kiedy w narodzie tli się jeszcze nadzieja, a jednocześnie niezachwiana wiara okupanta w sukces wyzwala w ludziach najgorsze instynkty. I w to rewelacyjnie rozwinięte i zbudowane tło Ryszard Ćwirlej wpisuje intrygę z pogranicza kryminału i sensacji. Intrygę, która rozgrywana jest na wielu różnych płaszczyznach i która zmusza Fischera do podejmowania zdecydowanych działań.

Ponownie wszystko w tej historii jest na swoim miejscu. Każdy z wątków rozwija się w sobie właściwym tempie, by finalnie połączyć się w jedną, spójną całość. Napięcie raz za razem podbijają kolejne zwroty akcji, a na scenie pojawiają się zarówno znane nam wcześniej postaci, jak i zupełnie nowe - nie mniej interesujące. W tej historii obok Fischera najbardziej znaczącą postacią okaże się Anatol Grubiński, który ukradnie cenną teczkę z dokumentami, nie zdając sobie sprawy z ich wagi. Ale więcej zdradzić nie mogę.

Ryszard Ćwirlej wykorzystuje całe swoje doświadczenie pisarskie, by stworzyć angażującą i emocjonującą opowieść. W subtelny sposób odwołuje się do naszej historycznej wiedzy co do przebiegu II wojny światowej, zmuszając do refleksji nad nastrojami społecznymi z jej początków. Kreśli nieszablonowych, wielowymiarowych bohaterów i stawia ich przed trudnymi dylematami moralnymi. Autor stosuje plastyczny język i dbałość o szczegóły, co pozwala czytelnikowi poczuć klimat epoki. Świetnie zachowuje równowagę między portretowaniem realiów życia codziennego a napięciem i zwrotami akcji. Ta powieść wciąga od pierwszej do ostatniej strony i pozostawia z apetytem na więcej. Ja już jestem gotowa na kolejne spotkanie z Fischerem.

Autor: Ryszard Ćwirlej
Tytuł: Krwi nie odmówi nikt 
Wydawca: wydawnictwo Agora

Egzemplarz recenzencki.