[#zwojtkowejbiblioteczki] Andrzej Perepeczko, Irenka. Dziewczynka z Wilna [Wydawnictwo Literatura]

 

Ile to już razy pisałam, że seria Wydawnictwa Literatura Wojny dorosłych - historie dzieci jest jedną z naszych najbardziej ulubionych? Czytamy wszystkie pozycje ukazujące się w tym cyklu i bardzo je sobie cenimy, niezależnie od tego, czy dotyczą II wojny światowej (to akurat konik Wojtka, więc darzy je szczególną estymą), czy innych konfliktów, w których ścierają się dorośli, ale cierpią również dzieci. Mogłabym dużo mówić o tym, jak seria jest wartościowa, jak interesująca, jak dobrze wymyślona, ale po tylu polecajkach na Instagramie czy blogu jest to chyba zbędne. W skrócie powiem tylko, że ta seria to czytelniczy pewniak - dobre, wartościowe i dopasowane do percepcji młodego odbiorcy teksty, a do tego starannie wydane i opatrzone ciekawymi ilustracjami.

Kolejny tytuł z serii, który chciałabym polecić waszej uwadze, to Irenka, dziewczynka z Wilna Andrzeja Perepeczki. Autor napisał wcześniej Jędrusia. Chłopaka ze Lwowa, który jest kuzynem tytułowej bohaterki.

Irenka to wesoła, rezolutna dziewczynka. Urodziła się w Wilnie w 1932 roku, pięknym mieście na Kresach Wschodnich II Rzeczpospolitej. Ma kochającą i wspierającą się rodzinę - mamę, tatę lekarza, dwóch młodszych braci i opiekunkę Cesię. W pierwszych latach życia poznaje swoje rodzinne miasto i historię obrazu Matki Boskiej Ostrobramskiej, a przeświadczenie o jej mocy chroniło rodzinę przed rozpaczą podczas burzliwych działań wojennych, kiedy nad Wilno napłynęły hitlerowskie i sowieckie chmury.

Po raz kolejny wydawca proponuje młodym czytelnikom ciekawą wojenną historię i choć to nie pierwsza dotycząca II wojny światowej, to także "stały" czytelnik serii znajdzie w niej coś nowego. A przede wszystkim - to, za co serię już pokochaliśmy. 

Najważniejszym wyróżnikiem serii jest to, że zdecydowana większość opowiedzianych w niej historii jest zapisem autentycznych przeżyć realnych postaci. Czytelnik ma świadomość, że nie tylko jest świadkiem historycznych wydarzeń, ale też podąża śladami kogoś, kto wszystko to przeżył i wszystkiego doświadczył. Myślę, że taka sytuacja emocjonalnie angażuje bardziej, poza tym lepiej zapada w pamięć płynąca z książki nauka.

Towarzysząc Irence, młody czytelnik pozna przykładowe losy Polaków z Wileńszczyzny, zachwyconymi oczami dziecka spojrzy na miasto, a następnie z bólem i lękiem obserwować będzie jak przez Wileńszczyznę przetaczają się kolejne okupacje. Widzimy, jak wojna wpływa na rodzinę i jak okrada z dzieciństwa Irenkę i jej braci. 

Choć książka zawiera elementy znane z poprzednich odsłon cyklu - przede wszystkim portretuje wojnę widzianą oczami dziecka i na miarę jego doświadczeń - jest też bardzo zindywidualizowana, tak jak podobne, a jednak różne w szczegółach były losy Polaków w czasie II wojny światowej.

Dzięki tej powieści młodzi odbiorcy poznają też skutek zmian granic kraju po II wojnie światowej, kiedy to całe rodziny musiały przesiedlić się do Polski. I są to losy nie tylko rodziny Irenki, ale wielu innych. Ta książka jest właściwie lekcją historii w pigułce, ponieważ tak wiele epizodów wojennych skupia się w losie Irenki i jej rodziny.

Jak zwykle tekst okraszony jest pięknymi ilustracjami, za które odpowiada Magdalena Pilch. Doskonale wpasowują się w klimat opowieści, pozostając jednocześnie miłe dla oka i przyjazne dla dziecięcego odbiorcy. Oddają sielskość, szarość, dramatyzm - wszystkie emocje, które towarzyszą małej bohaterce. Nie bez znaczenia jest wykorzystanie rodzinnych fotografii do przygotowania grafiki na wyklejkę książki. To właśnie te zdjęcia od początku wskazują młodemu odbiorcy, że Irenka istniała naprawdę, a jej losy nie są wyssaną z palca opowieścią.

Powieść nie jest przesadnie rozbudowana, jeśli chodzi o ilość treści, a jednocześnie pozostaje bardzo "treściwa", jeśli chodzi o zawartość. Wplecione są w nią wszystkie najważniejsze fakty historyczne, ale ujęte w perspektywie dziecięcych doświadczeń. Również tekst, prosty i klarowny, idealnie pasuje do możliwości poznawczych dzieci już w wieku wczesnoszkolnym i dla nich będzie świetnym wprowadzeniem w tematykę wojenną. Ale i rówieśnicy Wojtka, którzy mają już trochę książek za sobą, nie będą się nudzić, bo choć znając inne książki z serii, wiedzą już co nieco o historii II wojny, to zindywidualizowana historia nadal będzie dla nich interesująca i emocjonująca.

To kolejna bardzo wartościowa pozycja z serii Wojny dorosłych - historie dzieci, która spodoba się zarówno czytelnikom nieobeznanym w temacie, jak i tym nieco bardziej świadomym. Ciekawa historia zawarta w prostym, nieprzegadanym tekście, piękne ilustracje i ważne przesłanie. Po raz kolejny się nie zawiodłam i po raz kolejny oboje z Wojtkiem stwierdzamy, że wciąż jesteśmy głodni takich historii. Bo w każdej odnajdujemy coś nowego.

Autor: Andrzej Perepeczko
Tytuł: Irenka. Dziewczynka z Wilna
Ilustracje: Magdalena Pilch
Seria: Wojny dorosłych - historie dzieci
Wydawca: Wydawnictwo Literatura