Isabel Minhós Martins, Bernerdo P. Carvalho, Atlas podróżników. Historie wypraw na krańce świata [Dwie Siostry]

 

Chyba nigdy nie będę miała dość książek o badaczach, odkrywcach, podróżnikach czy wynalazcach. Zarówno tych dla dorosłych, jak i dla dzieci. Może te skierowane do dzieci uwielbiam jeszcze bardziej, bo pozwalają nam cieszyć się wspólnie z odkrywania nowych rzeczy. I podróżować bez wychodzenia z domu. Zdecydowanie przodownikiem w wydawaniu podobnych pozycji jest wydawnictwo Dwie Siostry, a ostatnio do swojego popularnonaukowego portfolio dodało książkę nagrodzoną w 2019 roku nagrodą Bologna Ragazzi Award w kategorii Non Fiction, czyli Atlas podróżników. Historie wypraw na krańce świata Isabel Minhós Martins, Bernerdo P. Carvalho.

Jak sam tytuł wskazuje, jest to książka poświęcona podróżnikom i ich wyprawom. Znajdziemy tu jedenaście postaci wraz z opisem ich podróży i dokonań. Ale nie tylko.

Książkę otwiera rozdział pt. "Świat bez map (i bez ludzi innych niż my)?", który w bardzo klarowny sposób wprowadza młodego odbiorcę w temat wielkich wypraw i odkrywców. Autorka opowiada o rzeczach dla nas może oczywistych, co nie znaczy, że są takie dla dzieci. Z tego wprowadzenia młodzi dowiedzą się o dawnych czasach, kiedy nie było map, i późniejszych, gdy było na nich mnóstwo białych plam. Mogą przeczytać o tym, co pchało ludzi do ruszania w nieznane i co dają nowe odkrycia.

Dopiero dalej znajdziemy właściwy wstęp, znów nasycony informacjami, które pomogą zrozumieć, że nie zawsze ci, których nazwiska trafiły do kronik jako odkrywców, rzeczywiście byli na danych terenach pierwsi. Są tu przytoczone najróżniejsze wyrażenia związane z tematem podróży i wypraw, jest o pomijanych towarzyszach zdobywców, a także o miejscu kobiet w poczcie wielkich podróżników. Co najważniejsze, znajdziemy tu wyjaśnienie, jaki był klucz doboru bohaterów książki i to chyba najbardziej cenne przesłanie książki. Niestety, często wielkie wyprawy wiązały się z krzywdą ludów zamieszkujących dane tereny i szkodą dla środowiska. Dlatego autorzy książki postanowili opowiedzieć o tych podróżnikach, od których rzeczywiście możemy nauczyć się czegoś cennego. DO tego postawili na różnorodność - mamy tu kobiety i mężczyzn, postaci z różnych rejonów świata, mniej lub bardziej znanych, ale w każdym przypadku wartościowych. A przy tym autorzy podkreślają, że nie starają się przekłamywać historii i choć niektóre z tekstów są uproszczone, dostosowane do młodego odbiorcy, zostaje w nich zachowana prawda historyczna.

Kogo zatem spotkamy na kartach tej książki? Są tu: Pyteasz, Xuanzang, Jan di Piano Carpini, Marco Polo, Ibn Battuta, Bartolomeu Dias, Jeanne Baret, Joseph Banks, Humboldt, Darwin, Mary Henrietta Kingsley. Różne czasy, różne rejony pochodzenia, różne kierunki podróży. I to samo wielkie marzenie.

Każda z prezentowanych historii przybliża czytelnikom postać podróżnika, umiejscawiając ją w kontekście historycznym i geograficznym. Autorzy prezentują cel wyprawy podróżnika i poszczególne etapy podróży. Szukają też odpowiedzi na pytania o konsekwencje odkryć, o to, czego z tej historii możemy się nauczyć, co dało innym odkrycie. Mnóstwo tu wiedzy, mnóstwo informacji i tematów do przemyśleń, a od lektury nie można się oderwać.

Bardzo ważnym elementem książki są oczywiście ilustracje przygotowane przez Bernerdo P. Carvalho. Mamy tu dwa rodzaje ilustracji - kolorowe i czarno-białe. Te pierwsze to tworzone z barwnych plam krajobrazy, które cieszą oko i znajdują się pomiędzy rozdziałami. Czarno-białe kojarzą mi się z malunkami tuszem bądź pędzelkiem z czarną farbą i uzupełniają one treść rozdziałów. Mamy tu wizerunki miejsc i ludzi, a także - a może  przede wszystkim - mapy, czyli to, co tygryski lubią najbardziej. Oczywiście są to mapy uproszczone na potrzeby publikacji dla dzieci (co również wyjaśniają autorzy), niemniej jednak są ważnym dodatkiem do tekstu i pomagają zwizualizować sobie zasięg podróży omawianego bohatera.

Choć powstało już kilka książek dla dzieci poświęconych podróżom, uważam, że warto sięgnąć także po tę pozycję. Jest pięknie wydana w dużym formacie, twardej oprawie i z wyjątkowymi ilustracjami, opowiada o bardzo ciekawych postaciach w sposób jasny i pasjonujący, ale też przekazuje wiedzę wraz z wartościami, a to już kwestia nie do przecenienia. To książka, którą czyta się od deski do deski i na wyrywki, do której warto i chce się wracać. Oboje z Wojtkiem się nią zachwycamy i pewnie prędko nie przestaniemy. Mądra, wartościowa pozycja dla wszystkich ciekawych świata, dla małych odkrywców i pasjonatów podróży. Inspirująca i pouczająca lektura.

Autor: Isabel Minhós Martins
Tytuł: Atlas podróżników. Historie wypraw na krańce świata
Ilustracje: Bernerdo P. Carvalho
Tłumacz: Tomasz Pindel
Wydawca: Dwie Siostry