Robert Louis Stevenson, Doktor Jekyll i pan Hyde [Dwie Siostry]

 

Robert Louis Stevenson to autor, przedstawiciel neoromentyzmu, który ma na koncie całkiem sporo dzieł (w tym młodzieżowe klasyki Wyspa skarbów czy Porwany za młodu). Jednak bezsprzecznie najbardziej znaną z jego książek jest nowela Doktor Jekyll i pan Hyde. Bohaterowie tej książki są tak znani, że nieco oddzielili się już od twórczy i zdarza się, że przywołując wspomniany tytuł, trudno nam wskazać autora historii. Co więcej, ten klasyk literatury to idealny przykład publikacji, której rdzeń/postać/fabułę znają nawet osoby, które jej nigdy nie czytały. Jeśli należycie do tej grupy, bądź zwyczajnie macie ochotę przypomnieć sobie tę opowieść, zwróćcie uwagę na wydanie przygotowane przez Dwie Siostry.

Nowe wydanie tego klasyka literatury ukazało się w serii Świeżym okiem, która jest oryginalnym konceptem wydawcy. W jej ramach mają się ukazywać dzieła dla dorosłych, klasyki literatury światowej w wersji ilustrowanej. Serię otworzyła Inwazja jaszczurów Karela Capka.

Nowela Stevensona opowiada o londyńskim prawniku Johnie Gabrielu Uttersonie, który bada powiązania swojego przyjaciela, szanowanego lekarza doktora Henry'ego Jekylla z budzącym powszechną odrazę Edwardem Hyde'em. Utterson nie może zrozumieć, dlaczego Jekyll zapisał Hyde'owi swój majątek. Podejrzewa, że Hyde zastrasza jego przyjaciela i nie zamierza się temu przyglądać. 

Tymczasem wieści o Hydzie są coraz bardziej niepokojące. Nie dość, że sam wygląd człowieka wzbudza niechęć, to zastrzeżenia budzi też jego zachowanie. Czara goryczy przelewa się dwukrotnie - gdy Hyde atakuje dziewczynkę i płaci jej rodzinie za milczenie, a także gdy dopuszcza się morderstwa i znika.

Jekyll zrywa jednak wszystkie kontakty z ludźmi i zaszywa się w swoim domostwie. Utterson zaś otrzymuje tajemniczy list, który należy przeczytać w przypadku śmierci lub zaginięcia doktora. To tam mogą znaleźć się odpowiedzi na wszystkie pytania.

Nowela Stevensona niebezpodstawnie budzi zainteresowanie i fascynację czytelników od niemal 140 lat. Ciekawy jest zarówno jej temat, jak i forma, w jakiej historia została zaprezentowana. Mamy tu bowiem niepokojące informacje i prowadzone przez bohatera śledztwo, a następnie list, dzięki któremu zyskujemy odpowiedzi na wszystkie pytania i jednocześnie - dzięki właściwej listowi pierwszoosobowej perspektywie - możemy spojrzeć na ciąg zdarzeń oczami ich bohatera i ofiary.

Jest to mroczna, napisana barwnym, wyrazistym językiem opowieść o drzemiących w nas sprzecznych osobowościach i próbie ich oddzielenia. O pięknym obliczu, które chętnie pokazujemy światu, i ukrytą za zasłoną milczenia tą częścią nas samych, która gotowa jest oddać się rządzom i namiętnościom, która wymyka się poza społeczne konwenanse i przekracza tabu. To historia o życiu w społeczeństwie i skrywanych popędach. A jako że do tragedii dochodzi dopiero przy próbie oddzielenia od siebie dwóch fragmentów jednej osobowości, ja interpretuję ją też jako opowieść o zachwianiu równowagi, o złu, które nosimy w sobie, przeciwstawiając prymitywnym popędom bardziej "ucywilizowaną" część własnego "ja".

Książka doczekała się dziesiątek adaptacji teatralnych i filmowych oraz szeregu interpretacji. Dopatrywano się w niej po prostu powieści grozy, zapowiedzi psychoanalizy, portretu wielokrotnej (tu: podwójnej) osobowości. Niezmiennie inspiruje twórców na całym świecie, a same postaci Jekylla i Hyde'a stały się kulturowymi ikonami. Motyw podwójnej osobowości Jekylla niejednokrotnie znajdował swe odbicie w twórczości innych pisarzy (tu choćby podam czytaną przez nas latem powieść dla młodzieży Jaclyn Hyde Annabeth Bondor-Stone i Connora White'a). Prawdą jest, że mimo upływu lat czyta się ją świetnie, a jej język i forma nie stanowią bariery dla przeciętnego odbiorcy.

Ilustrowane wydanie, przygotowane przez wydawnictwo Dwie Siostry, jest po prostu obłędne. Adao Iturrusgarai stworzył wyraziste, niepokojące prace będące połączeniem rysunku i kolażu. Ich ekspresywny wydźwięk wynikający z zastosowanych form, linii i kolorów opartych na abstrakcji wprowadza lekturę tej wyjątkowej opowieści na zupełnie nowy poziom. Jeśli więc zastanawialiście się nad sięgnięciem po klasyczną powieść Stevensona, warto skusić się właśnie na to wydanie - tak inne od wszystkich, tak dopracowane i wyjątkowe. I opatrzone posłowiem napisanym przez Jerzego Jarniewicza i notą edytorską, które są dowodem staranności przygotowania tego wydania książki.

Autor: Robert Louis Stevenson
Tytuł: Doktor Jekyll i pan Hyde
Tłumacz: Tadeusz Jan Dehnel
Ilustracje: Adao Iturrusgarai
Wydawca: Wydawnictwo Dwie Siostry

Egzemplarz recenzencki.