Tomi Ungerer, Dlaczego ja to ja, a nie ty?

Odpowiadanie na pytania dzieci, czasem bardzo dziwne czy abstrakcyjne, to rzeczywistość każdego rodzica. Przyjmowana czasem z rozbawieniem, a czasem z irytacją. Choć początkowo dla naszych dzieci to wręcz niewyobrażalne, ale nie na wszystkie potrafimy odpowiedzieć. Dobrze byłoby mieć kogoś, do kogo można by się zwrócić z pytaniem, na które nasz rodzic nie zna odpowiedzi, prawda? Zwłaszcza na pytania, które bywają ściśle związane z filozofią, choć nie tylko. Ale równie dobrze jest móc poznać pytania, jakie zadają inni, i dowiedzieć się, jakie otrzymali odpowiedzi.

I tu możemy sięgnąć po książę Dlaczego ja to ja, a nie ty?, która jest zbiorem pytań wysyłanych przez dzieci do magazynu Philosophe i odpowiedzi, których udzielił na nie Tomi Ungerer, pisarz i ilustrator. Zgodnie z okładkową zapowiedzią, jest to "100 najbardziej nurtujących pytań zadanych przez dzieci". Nie będę ukrywała, że wiedziałam, czego spodziewać się po książce, zanim pojawiła się w naszej biblioteczce, ale lektura okazała się niezwykle interesująca.

Pytania dzieci są rzeczywiście nieprzewidywalne. Czasem bardzo "przyziemne", np. "Dlaczego dorośli palą papierosy?" czy "Dlaczego mama nie pozwala mi cały czas grać na konsoli?" (mój zdecydowany faworyt). Są te "życiowe" - jak " Dlaczego dorośli zawsze mówią, że nie mają czasu?" albo "Skąd wiemy, że kogoś kochamy?". Ale są też o wiele bardziej "abstrakcyjne", jak "Co to jest umysł?", "Kto stworzył Boga?" czy "Kiedy moje wszy umierają, to czy trafiają na cmentarz?". 

Samo przeglądanie listy tych pytań już jest interesujące, ale to odpowiedzi stanowią o sile tej książki. Tomi Ungerer odpowiada możliwie klarownie, używając słów czy odwołując się do porównań zrozumiałych dla dzieci, a przy tym szczerze i bez skrępowania, możliwie wyczerpująco, a zarazem zwięźle. I - co najważniejsze - z humorem. Przyjmuje narrację, która dowodzi, że jest to człowiek mądry, doświadczony, ale taki, który w głębi duszy pozostał dzieckiem. 

Czytając pytania i odpowiedzi można pokręcić głową ze zdumieniem, roześmiać się raz czy drugi, ale skończyć czytanie z poczuciem, że otrzymaliśmy odpowiedź czy rozwiązanie jakiejś kwestii. Czasem odpowiedzi nas, dorosłych, potrafią nieźle zaskoczą, a może i wpędzić w konsternację (choć tylko wtedy, jeśli nie potrafimy otworzyć się na odmienne od naszych poglądy na niektóre sprawy), jednak to lektura na wysokim poziomie. Różnorodność pytań nie pozwoli się nudzić czy poczuć monotonii, za to można po nie sięgać losowo, wybiórczo i w dowolnym momencie.

Odpowiedzi bywają nieco dłuższe lub krótsze, żadne nie jest jednak przesadnie rozbudowane. Test przeplatany jest ilustracjami, które ożywiają strony. Najbardziej podoba mi się jednak fakt, że pytania nie zostały ujęte w tradycyjny, liniowy spis treści, a w indeks tematyczny. To pozwala nam pogrupować poruszane tematy i łatwiej wrócić do interesujących nas kwestii. Mamy tu następujące bloki tematyczne: człowiek i jego natura, dzieci i dorośli, kosmos i wszechświat, miłość, moralność i społeczeństwo, myślenie i wiedza, natura i nauka, pieniądze, przyjaźń, religia, rodzina, strach, śmierć, uprzedzenia oraz zwierzęta. Już samo to zestawienie pokazuje, z jakim bogactwem treści mamy do czynienia.

Dlaczego ja to ja, a nie ty? to wartościowa lektura poruszająca wiele bardzo istotnych treści, które są dla dzieci interesujące, a nie zawsze mają z kim o nich porozmawiać. Nie ukrywam, że odpowiedzi są interesujące także dla dorosłych. Widzę też, jakie otwierają możliwości do podjęcia z dzieckiem dyskusji i otwarcia jego (a może i siebie) na wiele kwestii. Zdecydowanie polecam.

Autor: Tomi Ungerer

Tytuł: Dlaczego ja to ja, a nie ty?

Wydawca: Format

Za egzemplarz do recenzji dziękuję grupie Tu Się Czyta.