Czytanie z dzieckiem jako podróż sentymentalna

Dziś Międzynarodowy Dzień Książki dla Dzieci - jedno z moich ulubionych czytelniczych świąt. Pewnie dlatego, że ja naprawdę lubię książki dla dzieci, lubię to, co wnoszą do moich i Wojtka relacji, a także to, jaki mają na niego wpływ. W ubiegłym roku z okazji tego święta mogliście przeczytać egoistyczny tekst o czytaniu z dzieckiem. 

Tym razem chciałabym wam opowiedzieć o jeszcze jednym aspekcie wspólnego czytania. Otóż czytanie z dzieckiem jest też okazją do sentymentalnej wyprawy do naszego własnego dzieciństwa. Jeśli zaproponujemy dziecku jako lekturę książki, które sami czytaliśmy jako dzieci, będziemy mogli podczas wspólnego czytania i po nim powspominać i wrócić do tych emocji, które towarzyszyły nam, gdy byliśmy początkującymi czytelnikami.

Oczywiście musimy mieć świadomość, że nie każda książka, która w nas budzi ciepłe uczucia, przypadnie do gustu naszym dzieciom. I nic w tym złego. Są inne czasy, nasze dzieci otoczone są przez inne książki (liczę, że jeśli trafiliście na zaczytasową stronę, nie należycie do tych Polaków, w których domu nie ma ani jednej książki) i one już zdążyły wpłynąć na ich gust czytelniczy. Inne są też ich życiowe doświadczenia, więc niektóre historie będą dla nich niezrozumiałe. Jednak warto próbować (nie tylko z cudowną serią wznowioną przez Naszą Księgarnie - "Poczytaj mi, mamo"), budować w dziecku otwartość na nowe doznania, a w nas zrozumienie i szacunek dla ich gustu (niech nasze lektury z dzieciństwa nie staną się dla dzieci tym, czym lektury z kanonu - przykrą koniecznością).

Jeśli chodzi o naszą domową biblioteczkę, są książki z mojego dzieciństwa, które przyjęły się doskonale również w biblioteczce Wojtka, ale są i takie, które przeszły bez echa i nie wzbudziły zainteresowania. Postanowiłam jednak pokazać kilka z tej pierwszej grupy.

Wanda Chotomska, Przygody jeża spod miasta Zgierza, wydawnictwo Nisza

To  moja najukochańsza z dzieciństwa, z którą łączą się najwspanialsze wspomnienia. Gdy tylko dowiedziałam się, że jest dostępne wznowienie w dokładnie tej samej szacie graficznej co moja stara, utracona po zalaniu książka, musiałam ją mieć. Wierszowana opowieść wymyślona przez moją literacką idolkę z charakterystycznymi ilustracjami Krystyny Witkowskiej stoi na najważniejszym miejscu w naszej biblioteczce. Strasznie cieszy mnie fakt, że Wojtek również ją pokochał i co ważne - nadal z niej nie wyrósł! Kiedyś czytaliśmy ją intensywnie, ale i dziś Wojtek potrafi ją przynieść i z równym co kiedyś entuzjazmem słuchać, jak czytam. 

Małe dzieci urzeknie tutaj rytm wiersza, starsze - piękna opowieść o potrzebie posiadania rodziny (ostrzegam: można się wzruszyć), a dorosłych to wszystko razem wzięte, plus radość z zabawy słowem i oryginalne ilustracje. To wydanie jest już trudno dostępne, ale zachęcam - poszukajcie. Nie zawiedziecie się.

Maria Terlikowska, Chodzi mucha po globusie oraz Przygody kropli wody

ilustrował Bohdan Butenko

Te dwie książeczki wznowione przez wydawnictwo Muza w ramach serii Muzeum Książki Dziecięcej to prawdziwa gratka. Wierszowane opowieści Marii Terlikowskiej niepostrzeżenie wprowadzą maluchy w świat geografii oraz fizyki. Historia muchy pokaże młodym czytelnikom, że na naszej planecie są strefy klimatyczne, jakie żyją w nich stworzenia i jaka może być pogoda. Przygody kropli wody to zabawna opowieść o... stanach skupienia wody. A wszystko to ubrane w wyjątkową szatę graficzną przez niezrównanego Bohdana Butenkę.

Wojtek za nimi przepada (nadal), ale najmilej wspominam, gdy zabrałam obie książeczki do przedszkola w ramach akcji "Rodzice czytają dzieciom" i miałam przed sobą grupę całkowicie zafascynowanych maluchów. To dowód, że to książeczki dla każdego.

Ognisty ptak. Rosyjskie bajki ludowe w przekładzie Danuty Wawiłow

To akurat dość stara książka (wydana w 1986 roku przez wydawnictwo Książka i Wiedza), choć wygrzebana niedawno. Przypomniałam sobie o niej, czytając baśń o Mądrej Wasylisie (w zbiorze wydanym przez wydawnictwo Tadam, recenzja jest na blogu, polecam). A jak już wyjęłam, to musieliśmy przeczytać.

Dla mnie była to rzeczywiście sentymentalna podróż. Na nowo podziwiałam kunsztowne ilustracje Igora Jerszowa, zdobione strony i dobrze zapamiętane historie. A Wojtek dowiedział się, co lubiła czytać jego mama, gdy była w podobnym wieku i jak urzeczony słuchał tych starych historii.

Piotr Jerszow, Konik garbusek

Kolejna stara, wyczytana, wymęczona pozycja (wyd. Książka i Wiedza, 1988 r.). W przeciwieństwie do Ognistego ptaka wcale nie zapomniana, bo - jako jedna z ukochanych książek - jest od czasu do czasu w użyciu. To piękna baśń o trzecim synu, który osiągnął więcej, niż ktokolwiek mógłby się spodziewać, z pomocą niepozornego garbatego konika. Napisana wierszem, w pięknym przekładzie Igora Sikiryckiego z fenomenalnymi ilustracjami Jana Marcina Szancera, które godzinami próbowałam kopiować (tylko Szancer i Kossak tak urzekająco rysują konie :-D).

Bajarka opowiada. Zbiór baśni z całego świata w opracowaniu Marii Niklewiczowej

Nie od dziś wiadomo, że baśnie to nośniki starych mądrości, a szansa na zapoznanie się z baśniami z różnych kręgów kulturowych pozwala zdać sobie sprawę, jak wiele łączy nasze przekazy z tymi bardziej egzotycznymi. Mój egzemplarz Bajarki pochodzi z 1985 roku, ale ostatnio pojawiło zdaje się wznowienie. Dla mnie czytanie tych baśni było próbą odnalezienia w pamięci emocji, które towarzyszyły mi w dzieciństwie, Wojtek miał z książką styczność po raz pierwszy, ale bardzo podobało mu się zadawanie pytań w stylu: "Lubiłaś tę opowieść, jak byłaś mała?", "A tę?", "A która była twoja ulubiona?". Myślę, że ta próba odnalezienia łączności między jego a moim dzieciństwem to też całkiem fajna sprawa.

Wanda Markowska, Anna Milska, Baśnie z dalekich wysp i lądów

A tu już prawdziwy rarytas ze wspólnej biblioteczki - książka wydana przez wydawnictwo Nasza Księgarnia w 1962 roku. Tę książkę jako pierwsza czytała moja babcia mojej mamie, potem moja mama urządziła sobie sentymentalną podróż, czytając ją mnie, a teraz ja czytam ją Wojtkowi. Książkowa sztafeta pokoleń. A egzotyczne baśnie są warte tego, by kolejny raz je przeczytać.

***

Mam w swojej biblioteczce książki, po które Wojtek pewnie nigdy nie sięgnie, ale są też takie, które będę mu z wiekiem podsuwać i mam nadzieje, że sprawią mu radość, czy to ze wspólnej, czy samodzielnej lektury. W odpowiednim czasie. Oczywiście pewnie nie wszystko mu się spodoba, ale nie szkodzi zaproponować, a może przy okazji coś sobie z tego przeczytać?

A jak jest u was? Czytacie dzieciom wasze książki z dzieciństwa? Co się przyjęło, a co spotkało z odrzuceniem? Chętnie się dowiem :-D