Chava Nissimov, Tajemnica Floriana [Wydawnictwo Tadam]
Dawno, dawno temu była sobie dziewczynka. Myślała, że była dzieckiem jak każde inne, ale gdy wybuchła wojna okazało się, że jednak nie jak każde. Ponieważ była Żydówką, odebrano jej prawo do życia. Jednak znaleźli się ludzie, który narazili swoje życie, by uratować dziewczynkę od Zagłady. Dziewczynka przeżyła wojnę, a gdy dorosła, wykorzystała swoje doświadczenia, do stworzenia niesamowitych i poruszających opowieści. Tajemnica Floriana ukazała się na polskim rynku dzięki Wydawnictwu Tadam, które konsekwentnie wydaje bardzo wartościowe tytuły dla dzieci, a za ojca chrzestnego polskiego wydania można uznać pana Mariusza Szczygła, który przybliżył historię Chavy i apelował o polski przekład książki.
A zatem trzymamy w rękach książkę o niezwykle ciekawej historii. I z równie ciekawą historią ukrytą na poszczególnych kartach.
Bohaterem jest jedenastoletni Florian. Chłopiec mieszka wraz z rodzicami w małej wiosce w okupowanej przez nazistowskie Niemcy Polsce. Jego życie zmienia się w pewien świąteczny wieczór, gdy tata wraca do domu z workiem, w którym ukryta jest mała dziewczynka. Żydówka. Rodzice informują Florka, że będą ją teraz u siebie ukrywać, a chłopiec musi być bardzo rozważny i nikomu nie zdradzić tajemnicy. Jeśli bowiem informacja o Ewie dotrze do Niemców, zginie cała rodzina, a wieś może zostać spalona.
Florianowi ciężko jest pogodzić się z nową sytuacją. Od tej chwili nie może zapraszać do domu kolegów, a sam - z obawy przed własnym gadulstwem - też przestaje opuszczać obejście. Tymczasem nudzi się, tęskni za kolegami, a także za Kamilą, swoja pierwszą dziewczyną. Dlatego początkowo skupia się głównie na dokuczaniu małej Ewie. A jednak z czasem jego uczucia stają się mniej jednoznaczne.
Trudno jest poradzić sobie z taką mieszanką uczuć, gdy jest się dorosłym, a co dopiero, gdy ma się jedenaście lat. A do chłopiec tego dookoła słyszy, że Żydzi są źli i że to oni zabili Jezusa. Jak pogodzić tę wizję z małą chuda dziewczynką ukrytą w domu? Na wszelki wypadek, żeby nie zdradzić się przed mieszkańcami, sam najgłośniej Żydom złorzeczy, ale wkrótce czeka go kolejne zaskoczenie - gdy pozna tajemnicę Kamili i jej rodziny...
Książka Chavy Nissimov jest niezwykła. Przede wszystkim opowiada naszym dzieciom (i nam samym, bo książkę tę powinniśmy czytać wspólnie) o strasznym czasie i ludziach, którzy ryzykowali wszystko, by ocalić innych. Nie jest jednak ani trochę patetyczna. Autorka zabiera nas w niej do świata prostych ludzi i pokazuje wszystko z perspektywy dziecka, oddając głos Florkowi. Wewnętrzny świat chłopca jest tu oddany z przepiękną prostotą, a także z całą swoją złożonością. Chłopcem targają sprzeczne uczucia, próbuje odnaleźć się w nowej dla siebie sytuacji, ale jest też po dziecięcemu ciekawy i psotny.
Przed pojawieniem się Ewy jego życie nie było usłane różami. Miał starszego brata, z którym nie był specjalnie blisko, a który wraz z rozpoczęciem wojny poszedł do wojska. Jego mama jest osobą dość zamkniętą i wycofaną, a ojciec zdaje się dość surowy. Tymczasem Florek odkrywa, że zaczyna mu ne Ewie zależeć i że całkiem fajnie jest mieć kogoś, z kim można się bawić i kim można się opiekować. Początkowe dokuczanie przeradza się z czasem w autentyczną troskę.
Ta poruszająca i nieprzesłodzona opowieść w prostych słowach oddaje całą gamę emocji i grozę, z jaką musieli zmierzyć się wszyscy, którzy w czasie wojny decydowali się ukrywać Żydów. Niepewność, co zdarzy się każdego dnia, lęk przed okupantem, ale też przed sąsiadami, którzy mogliby na nich donieść, to codzienność tych cichych bohaterów. Również dzieci, bo zagrożona śmiercią była cała rodzina.
Tajemnica Floriana jest opowieścią na wskroś prawdziwą. Nie wyidealizowaną laurką, ale historią o prawdziwych ludziach z ich wadami, zaletami, słabościami... Rodzice Floriana jasno mówią, że zapłacono im za ukrycie Ewy, ale wiedzą, że żadne pieniądze nie uchronią ich przed gniewem nazistów i świadomie troszczą się o bezpieczeństwo Ewy oraz własne. Nie są idealistami, to prości ludzie, przed laty dotknięci tragedią. Florian też nie jest ideałem - nie lubi się uczyć i nie tęskni za szkołą, psoci, potrafi dokuczać, a nawet w chwili złości potrafi modlić się o to, żeby brat zniknął. A jednak to właśnie ci ludzie dadzą Ewie dokładnie to, czego potrzebuje - poczucie bezpieczeństwa.
Poruszająca, przepełniona autentyzmem książka Chavy Nissimov została wzbogacona w nastrojowe, piękne ilustracje Marianny Raskin - czarno-białe, współgrające idealnie z opowieścią. Dzięki nim przyjemność z lektury jest jeszcze większa, ale to tekst nadal pozostaje w centrum uwagi. Bardzo cieszę się, że to właśnie Wydawnictwo Tadam podjęło się przygotowania polskiego wydania książki, która w Izraelu otrzymała nagrodę Ministerstwa Kultury i wyróżnienie Ministerstwa Edukacji. To dzięki ich dbałości o każdy szczegół do rąk czytelników trafia piękne wydanie ważnej książki.
Wiele już przeczytaliśmy książek o wojnie i mamy to szczęście, że trafiamy na bardzo dobre i wartościowe lektury. Ta jednak nawet na ich tle zasługuje na uwagę. Autorce udało się w poruszający sposób bardzo realistycznie nie tylko opowiedzieć o tamtych strasznych czasach, ale też oddać wyjątkowy i hermetyczny ślad wewnętrzny dziecka i spojrzeć na sytuację z jego perspektywy. Z tym bohaterem może utożsamić się niejeden mały czytelnik, ale tę ważną lekcję historii warto odrobić wspólnie i wspólnie tę lekturę przeżyć. Ta lekcja historii to przypomnienie o cichych bohaterach tamtej wojny, którzy podjęli walkę z okupantem bez broni w ręku, za to z determinacją narażając swoje życie, by ocalić cudze. To oblicze wojny, które jest mniej spektakularne i mniej medialne, ale i o nim, a może przede wszystkim o nim warto opowiadać naszym dzieciom. By nauczyć je, że czasem prawdziwe męstwo nie polega na oddawaniu życia, ale na jego ocaleniu.
To historia jednostkowa i uniwersalna zarazem. Rodząca wiele pytań i ważna nie tylko na płaszczyźnie historycznej, ale też emocjonalnej. Pokazuje, że bohaterem można zostać, nawet jeśli nie jest się człowiekiem kryształowo szlachetnym, że nie wątpliwości i strach przesądzają o bohaterstwie, a gotowość do postawienia dobra drugiego człowieka na pierwszym miejscu. Tę lekcję można odnieść i do teraźniejszości, co dowodzi, jak wiele korzyści przynieść może wspólna lektura.
Tajemnicę Floriana warto przeczytać, przeżyć, przeanalizować. Warto po nią sięgnąć raz, drugi, trzeci. Warto polecać ją innym, tak jak my z Wojtkiem polecamy ją dzisiaj wam. Jest ważną lekcją historii, świadectwem ocalałej z tamtej wojny i tamtej zagłady dziewczynki, wspomnieniem o dobrych ludziach, których nie odznaczono orderami i którzy przez dziesięciolecia milczeli, zachowując w tajemnicy swoje poświęcenie. To zaszczyt być jednym z pierwszych czytelników tej książki.
Komentarze
Prześlij komentarz